Stulejka – co to jest, jak wygląda i jak się jej pozbyć?

Stulejka to stosunkowo częsta i wstydliwa przypadłość, która występuje u mężczyzn w niemalże każdej grupie wiekowej. Jak wygląda stulejka? Kiedy ujście napletka jest wąskie, a cofanie go z żołędzi penisa niemożliwe lub bardzo bolesne – właśnie wtedy można rozpoznać stulejkę. Czym jednak właściwie jest i jakie są przyczyny stulejki? Na te i więcej pytań odpowiemy w poniższym artykule. Zapraszamy do lektury.

Jak zbudowane jest prącie?

W celu zrozumienia istoty problemu stulejki ważne jest poznanie budowy prącia. Wyróżnia się koniec tylny, czyli korzeń prącia, część środkową, czyli trzon prącia oraz stożkowaty koniec przedni zwany żołędzią. Cały segmenty tylny oraz część środkowego są niewidoczne – ukryte pod skórą moszny i krocza.

Żołądź prącia ma stożkowaty kształt z otworem na jego szczycie, zwanym ujściem zewnętrznym cewki moczowej i przykryty jest fałdem skórnym zwanym napletkiem. W linii pośrodkowej do powierzchni dolnej żołędzi prącia przyczepia się mały podłużny trójkątny fałdzik skórny zwany wędzidełkiem napletka. Długość wędzidełka jest osobniczo zmienna. W prawidłowych warunkach nie stanowi ono przeszkody w przesuwaniu napletka i odsłanianiu żołędzi. Czasami jednak wędzidełko to może być bardzo krótkie – wzwód prącia bywa wtedy bolesny. [1] Wymagana jest wtedy interwencja urologa, gdyż zbyt krótkie wędzidełko może ulec przerwaniu w momencie współżycia.

Co to stulejka? Jak rozpoznać defekt penisa?

Co to jest stulejka? Skóra prącia, jak już wspomnieliśmy wyżej, wytwarza fałd skóry zwany napletkiem. Posiada on warstwę wewnętrzną oraz zewnętrzną, które przechodzą w siebie z przodu w pierścieniu (ujście napletka). W stanie wzwodu prącia napletek, który jest materiałem zapasowym dla powiększającego się prącia, cofa się z żołędzi ku tyłowi. Jeżeli ujście napletka jest zbyt wąskie i napletek nie może się przesunąć ku tyłowi, to mówimy wtedy o stulejce.

Stulejka – jak wygląda?

Podstawowym objawem stulejki jest niemożliwość sprowadzenia napletka za żołądź prącia. Niemniej jednak objawy stulejki znacząco wykraczają poza samo sprowadzanie napletka. Stulejce nierzadko towarzyszą częstsze infekcje, bolesność, a nawet ból podczas stosunków płciowych prowadzących do utraty erekcji. Stulejka utrudnia znacząco również współżycie seksualne. Pojawienie się bólu podczas erekcji jest jedną z głównych przyczyn zgłaszania się do lekarza. Stulejka jest więc dużym problemem, który może negatywnie rzutować na seksualną strefę życia człowieka. Przekłada się to następnie na psychiczny aspekt samooceny oraz ogranicza podejmowane kontakty seksualne w obawie przed kompromitacją lub bólem. Ponadto bardzo zaawansowana stulejka może nawet prowadzić do utrudnienia oddawania moczu.

Jakie są powikłania stulejki?

Zwężenie napletka wiąże się z konsekwencją w postaci niemożności pełnego odsłonięcia ujścia cewki moczowej. Mocz może odchodzić wtedy tylko kroplami i zbiera się pod napletkiem. Predysponuje to do zbierania się wydzielin oraz brudu. Niemożność utrzymania prawidłowej higieny prącia sprzyja namnażaniu się bakterii i powstawaniu stanów zapalnych. Warto jednak zaznaczyć, że stopnie stulejki są różne – oznacza to, że w danym przypadku napletek może być zupełnie nieodprowadzalny bądź częściowo nieodprowadzalny.

Jakie są stopnie stulejki?

Stulejkę ocenia się w pięciostopniowej skali na podstawie tego, czy da się całkowicie zsunąć napletek, możliwe jest jedynie częściowe odsłonięcie żołędzi, czy wcale nie ma możliwości odprowadzenia napletka.

Wielu myśli, że zarówno stulejka u dorosłego, jak i u dzieci wiąże się z całkowitą niemożnością zsunięcia napletka. Jednak w skali pierwszy stopień oznacza możliwość ściągnięcia napletka, ale towarzyszy mu bardzo silny ucisk żołędzi penisa – jest to stulejka częściowa. Z kolei dopiero stopień piąty oznacza zupełną niemożność odprowadzenia napletka – to tak zwana stulejka całkowita. Niezależnie od stopnia stulejki może ona znacząco utrudniać prowadzenie udanego życia seksualnego. Nawet niewielka stulejka powinna zostać poddana ocenie przez lekarza specjalistę.

Jakie są rodzaje stulejki?

Istnieje kilka metod podziału stulejki na grupy. Rozdzielić ją można zarówno na fizjologiczną, jak i patologiczną oraz na pierwotną i nabytą. Na potrzeby tego artykułu skupimy się tym, czym jest stulejka fizjologiczna i patologiczna.

• Stulejka fizjologiczna – występuje naturalnie u chłopców do drugiego-trzeciego roku życia. Ustępuje wraz z czasem i rozwojem dziecka – a więc natychmiastowe usunięcie stulejki nie jest konieczne.
• Stulejka patologiczna – to stulejka fizjologiczna, która nie ustąpiła wraz z dorastaniem chłopca, jak i stulejka, która rozwinęła się u mężczyzny, który wcześniej stulejki nie miał – tu niezbędny okaże się zabieg usunięcia stulejki bądź leczenie stulejki maścią.

Stulejka nabyta – co może ją wywołać?

Przyczyny stulejki to zgodnie z literaturą medyczną:

• wszelkiego rodzaju nieleczone infekcje skóry prącia,
• choroby nowotworowe,
• nieprawidłowa higiena.

Przyczyną stulejki może być także nieprawidłowo wykonany zabieg cewnikowania pęcherza moczowego oraz nawracający załupek. Załupek jest obrzękiem napletka oraz żołędzi prącia, a spowodowany jest zsunięciem się zbyt wąskiego ujścia napletka poza żołądź. Zaciśnięcie utrudnia odpływ krwi z tych struktur i może w konsekwencji doprowadzić do martwicy żołędzi i napletka spowodowanej ich niedokrwieniem.

U kogo może wystąpić stulejka?

Przyczyny stulejki są różne i zasadniczo może ona wystąpić u każdego mężczyzny. Warto zaznaczyć, że częstość jej występowania szacuje się na około 1-2 procent całej dorosłej populacji. Mówimy więc o przypadłości częstej, która niestety pozostaje tematem tabu. Powoduje to, że wielu mężczyzn nie szuka, a tym samym nie uzyskuje prawidłowej pomocy. Może się to przełożyć na wycofanie z życia intymnego i powodować obniżenie samooceny.

Pamiętaj, że stulejkę można usunąć dzięki prostemu zabiegowi obrzezania.

Stulejka u dziecka – jak rozpoznać, czy należy ją usunąć?

Stulejka u niemowlaka nie powinna Cię niepokoić. Jest to zjawisko fizjologiczne i ustępuje z czasem. Pamiętaj też, że tylko u niektórych niemowlaków da się odprowadzić napletek. Równocześnie odprowadzanie napletka u niemowlaków jest zdecydowanie niezalecane. Może ono bowiem prowadzić do powstawania bliznowacenia bądź nawet załupka. Do odpowiedniego zachowania higieny u niemowlaków w zupełności wystarczą delikatne kąpiele.

Do kiedy trwa stulejka u dziecka?

Stulejka u dzieci jest zjawiskiem naturalnym, ale tylko do 2-3 roku życia. Zdarza się jednak, że stulejka fizjologicznie trwa nawet do 5-6 roku, niemniej jednak w takich sytuacjach wymaga już konsultacji lekarskiej. Jeżeli się przedłuża lub powstaje u chłopca, który wcześniej jej nie miał, to mamy wtedy do czynienia z procesem patologicznym – zabieg stulejki u dziecka może okazać się niezbędny.

U niemowląt i u dzieci stulejka jest zjawiskiem fizjologicznym i choć często budzi niepokój u rodziców, nie wymaga ona zabiegów operacyjnych. Jeżeli chłopiec prawidłowo oddaje mocz, nie występują częste zakażenia skóry prącia, to zazwyczaj przyjmuje się postawę wyczekującą i dopiero po 3 roku życia kieruje się dziecko do lekarza. Warto zaznaczyć, że napletek jest odprowadzalny tylko u około połowy chłopców po 1 roku życia i dopiero u około 90% trzylatków. Nieodprowadzalność napletka u małych chłopców jest więc w pełni naturalna.

Inaczej ma się sprawa w sytuacji, kiedy u chłopca z nieodprowadzalnym napletkiem dochodzi do infekcji w obrębie prącia oraz tak zwanego balonowania podczas oddawania moczu. W takich sytuacjach decyduje się zazwyczaj o wdrożeniu diagnostyki i leczenia szybciej. Stany zapalne, szczególnie nawracające, wiążą się bowiem z ryzykiem rozwoju bliznowacenia.

Chcemy także zaznaczyć, że obecnie nie zaleca się odprowadzania napletka u noworodków – może to prowadzić do pojawienia się blizn. Badaj regularnie swoje dziecko, aby zauważyć przedłużającą się stulejkę. Jeżeli coś Cię niepokoi, zgłoś się do lekarza.

Stulejka u nastolatków – jak ją rozpoznać?

Wystąpienie i rozpoznanie stulejki w tym wieku problematyczne, ponieważ nastolatki niechętnie rozmawiają o tematach związanych z ich kompleksami – a takim właśnie jest stulejka. Okres nastoletni jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju psychoseksualnego, a obecność stulejki może znacząco obniżyć ich samoocenę i zaburzyć ich relacje z rówieśnikami. Spytaj swojego dziecka czy nie uważa, że chciałby spotkać się z lekarzem i porozmawiać o swoich ewentualnych problemach.

Jak wygląda stulejka u dorosłego i dlaczego powstaje?

Stulejkę u dorosłych można rozpoznać tak samo, jak stulejkę fizjologiczną u dzieci. Jedną z najczęstszych przyczyn pojawienia się stulejki wtórnej u dorosłych mężczyzn, którzy tej stulejki nie mieli wcześniej, jest liszaj twardzinowy. Jest to przewlekła choroba charakteryzująca się występowaniem świądu, pieczenia oraz grudek na powierzchni skóry. Objawom tym może towarzyszyć pojawienie się nowych przebarwień w obrębie prącia.

Warto zaznaczyć, że zmiany skórne w przebiegu liszaja twardzinowego mogą przechodzić także na skórę moszny, a nawet w okolice odbytu. Pamiętaj jednak, że diagnostyka liszaja twardzinowego wymaga wykluczenia kilku innych jednostek chorobowych, w tym zmian o charakterze nowotworowym. Z tego powodu nie należy podejmować leczenia na własną rękę i skonsultować się ze specjalistą.

Jak lekarz stawia diagnozę stulejki?

Stulejka jest jednym z tych problemów urologicznych, w których pacjent ma często pełną świadomość swojego problemu i wie, na co choruje. Diagnoza stulejki przez lekarza stawiana jest na podstawie objawów klinicznych oraz badania fizykalnego. W toku diagnostyki nie wykonuje się na ogół badań obrazowych – takich jak USG.

Zdarza się jednak, że w niejasnych przypadkach, w których lekarz podejrzewa, że mogło dość do rozwoju stulejki wtórnej, lekarz zadecyduje o przeprowadzeniu pewnych badań lub poprosi o konsultację dermatologiczną. Przed samym zabiegiem stulejki konieczne jest jednak wykonanie pakietu badań laboratoryjnych, aby upewnić się, że można przeprowadzić zabieg w sposób bezpieczny. Zalicza się do nich morfologię krwi oraz ocenę układu krzepnięcia krwi.

Stulejka – leczenie

A więc jak pozbyć się stulejki? Umiejąc rozpoznać stulejkę, warto udać się do specjalisty w celu ustalenia preferowanej formy wyeliminowania problemu. Jakie są metody na leczenie stulejki? Aktualnie istnieją trzy podstawowe podejścia do leczenia stulejki. Zależą one zarówno od wieku pacjenta, jak i wcześniej zastosowanych metod. Często zdarza się, że następują one po sobie.

• Metoda wyczekująca – polega na odłożeniu dalszego leczenia w czasie. Stosuje się ją u małych dzieci z nadzieją, że stulejka ustąpi samoistnie wraz z wiekiem. Pozwala to na zaoszczędzenie dziecku dużej ilości stresu i inwazyjnych zabiegów operacyjnych.
• Wykorzystanie maści steroidowych, które pozwalają na złagodzenie stulejki.
• Leczenie chirurgiczne – najczęściej obrzezanie, czyli całkowite usunięcie napletka, które jest zabiegiem rozwiązującym w pełni problem stulejki. Czasem wystarcza jednak jedynie plastyka napletka, która polega na poszerzeniu ujścia napletka.

Na czym polega nieoperacyjne leczenie stulejki?

W ostatnich latach coraz częściej w leczeniu niezaawansowanych stulejek wykorzystuje się maści zawierające sterydy. Pomagają one na znaczące zmniejszenie problemu stulejki. Pamiętaj jednak, że pod żadnym pozorem nie należy leczyć się na własną rękę. Ponadto leczenie takie nie może być zbyt długie – sterydy mają bowiem efekty uboczne takie jak ścieńczenie skóry. Warto także zaznaczyć, że niestety efekty niefarmakologicznego leczenia stulejki są często niedostateczne oraz niezadowalające.

Stulejka – leczenie domowe

Zdecydowanie odradzamy leczenie stulejki na własną rękę – niezależnie od tego, czy pacjentowi doskwiera stulejka całkowita, czy tylko częściowa. Próba ściągania napletka w stulejce na własną rękę może prowadzić do pojawienia się ran i skaleczeń. Te z kolei mogą skutkować nasilonym bliznowaceniem, które tylko pogarsza problem odciągania napletka. Jeżeli u Twojego dziecka występuje stulejka, to pamiętaj, że w pierwszych latach życia napletek nie musi – i wręcz nie powinien być całkowicie odsłaniany podczas kąpieli.

Stulejka – operacja obrzezania

Podstawową metodą leczenia stulejki pozostaje obrzezanie. Zabieg ten polega na usunięciu napletka w całości lub jego części. Warto podkreślić, że sam zabieg obrzezania ma już kilka tysięcy lat i był wykonywany głównie z powodów religijnych. Traktowano go jako część obrzędów religijnych i miał on zapewniać poprawę higieny.

Leczenie chirurgiczne stulejki dzieli się na dwa rodzaje ze względu na ilość usuwanego napletka. Wyróżnia się:

• obrzezanie pełne (całkowite),
• obrzezanie oszczędzające (częściowe).

W zależności od miejsca dokonania nacięcia skóry prącia wyodrębnia się typ:

• high, gdy przeprowadza się je proksymalnie i w znacznej odległości od żołędzi prącia,
• low, w którym nacięcie wykonywane jest w niewielkiej odległości od korony żołędzi.

Ilość resekowanego napletka określa się za pomocą terminów tight i loose. Tight oznacza resekcję znacznej ilości skóry tak, że korona żołędzi zostaje odkryta i nie dochodzi do gromadzenia się mastki bądź też gromadzi się jej niewielka ilość (znacznie mniejsza w porównaniu z mężczyznami nieobrzezanymi). [2] Każda z tych metod jest skuteczna i jest indywidualnie dobierana dla każdego pacjenta.

Stulejka – zabieg obrzezania a ból i powikłania

Zabieg obrzezania można przeprowadzić w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym, które jest zasadniczo preferowane. Obecnie dostępne leki oraz precyzyjne podawanie leków anestetycznych powoduje całkowite zniesienie bólu w obrębie operowanego miejsca.

Wiek również odgrywa tutaj znaczącą rolę. Operacja podjęta w wieku niemowlęcym jest zabiegiem bezpieczniejszym i prostszym, gdyż niemowlęce prącie jest słabiej unaczynione, co ułatwia przeprowadzenie zabiegu. Z tego powodu rana goi się szybciej i obserwuje się mniej powikłań okołooperacyjnych w tej grupie wiekowej. Obrzezanie jest szczególnie zalecane też wtedy, gdy pacjentowi doskwierają nawracające zakażenia układu moczowego czy nawracające stany zapalne napletka.

Czy obrzezanie jest bezpieczne?

Zabieg obrzezania jest zabiegiem stosunkowo bezpiecznym, a sama procedura trwa kilkanaście minut. Warto zaznaczyć, że dość często po zabiegu pojawiają się takie objawy jak siniaczenie czy też miejscowa bolesność, niemniej jednak ustępują one zazwyczaj po kilku-kilkunastu dniach.

Poważne powikłania po zabiegu operacji stulejki pozostają rzadkością. Zalicza się do nich zrośnięcie napletka z żołędzią i zapalenie oraz zwężenie ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Do najgroźniejszych powikłań związanych z zabiegiem obrzezania należą zakażenia ogólnoustrojowe oraz krwawienia, ale występują one najczęściej w przypadku zabiegów rytualnych.

Innymi możliwymi powikłaniami są zaburzenia erekcji, wytrysk przedwczesny lub mniejsza satysfakcja z odbywania stosunków płciowych. [2]

Jakie są przeciwwskazania do zabiegu obrzezania?

Podstawowym przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu obrzezania są aktywne infekcje w obrębie prącia. Ponadto w przypadku występowania innych chorób takich jak przeziębienie odracza się wykonanie zabiegu obrzezania. Pewnym przeciwwskazaniem do wykonania zabiegu mogą być także zaburzenia krzepnięcia krwi. Jeżeli chorujesz na takie – przed wizytą u urologa warto wziąć ze sobą kartę informacyjną od Twojego hematologa.

Stulejka – jak leczyć bezboleśnie?

Obrzezanie nie jest bolesną operacją. W trakcie samego zabiegu obrzezania pacjent znajduje się w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Niemniej jednak sam zabieg wiąże się z pewnym bólem pooperacyjnym. W badaniach mężczyźni oceniali go jako łagodny bądź umiarkowany. Zazwyczaj w leczeniu wystarczały leki takie jak paracetamol bądź ibuprofen. Na bolesność szczególnie narażeni są mężczyźni, u których doszło do zakażenia rany.

Jak dbać o ranę pooperacyjną?

Zabieg obrzezania wiąże się z przecięciem ciągłości skóry oraz założeniem szwów. O ranę pooperacyjną należy dbać w odpowiedni sposób – zmniejszy to ryzyko zakażenia, a także pozwoli na lepsze gojenie się rany bez wytworzenia blizny. Obecnie do mycia ran zaleca się wykorzystywanie specjalnych aptecznych produktów odkażających.

Zdecydowanie niezalecane są produkty na bazie alkoholu lub wody utlenionej. Te mogą powodować uszkodzenie tkanek, co wydłuża proces gojenia się, a nawet predysponuje do powstania blizn. Ważne jest także powstrzymanie się od stosunków seksualnych na czas gojenia się rany.

Obrzezanie a inne niż stulejka choroby

Co ciekawe, zabieg obrzezania jest rekomendowany w rejonach, w których często występuje zakażenie wirusem HIV oraz brodawczaka ludzkiego (HPV). Faktem jest, że zabieg obrzezania obniża ryzyko zakażenia się wirusem HIV oraz HPV. Wysnuto tezę, że jest to spowodowane faktem, że u mężczyzn nieobrzezanych wirusy dłuższy czas utrzymują się między napletkiem a prąciem, co sprzyja przenikaniu wirusa do organizmu. Niemniej jednak nie zastępuje on prezerwatywy bądź profilaktyki przedekspozycyjnej.

Pamiętaj, że osoba obrzezana dalej może zakazić się wirusem HIV bądź wirusem brodawczaka ludzkiego. Obrzezanie nie chroni również przed wystąpieniem częstego powikłania zakażenia wirusem HPV, czyli kłykcin kończystych. W przypadku wirusa brodawczaka ludzkiego zalecaną metodą prewencji, oprócz prezerwatyw, jest szczepienie.

Obrzezanie nie zmniejsza ryzyka zarażenia się chorobami takimi jak rzeżączka, chlamydioza czy też kiła [3]. Istnieją natomiast przesłanki, że zabieg ten zmniejsza ryzyko wystąpienia raka prącia. Do czynników powstania raka prącia należą stulejka, zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego, zła higiena osobista, palenie tytoniu oraz liczne kontakty seksualne.

Dla kogo jest operacja stulejki?

Jak wygląda stulejka, którą należy usunąć operacyjnie? Jak już wspomnieliśmy – stopnie stulejki są różne, a tym samym objawy związane ze stulejką mogą mieć różne nasilenie. O ile sam zabieg obrzezania jest zabiegiem bezpiecznym, a rekonwalescencja trwa zazwyczaj krótko, to powinieneś przemyśleć wszystkie za i przeciw.

Faktem jest, że zabieg obrzezania pozwala na skuteczne leczenie stulejki i często na przywrócenie radości z życia seksualnego. Pamiętaj jednak, że po zabiegu powinieneś zarezerwować sobie przynajmniej kilka tygodni na regenerację. Nie należy odbywać wtedy długich podróży – konieczne jest przecież zapewnienie odpowiedniej higieny dla rany operacyjnej.

Czy da się żyć ze stulejką?

Oczywiście. Stulejka nie jest stanem zagrożenia życia i nie wpływa na ogólną przeżywalność populacji męskiej. Niemniej jednak wiąże się ona ze znacznym spadkiem jakości życia oraz niską samooceną. Nieleczona stulejka może powodować uciążliwe nawracające infekcje w obrębie narządów płciowych. Jest również pewnym ograniczeniem dla par starających się o potomstwo.

Stulejka częściowa – ćwiczenia mogą być niebezpieczne

Leczenie zachowawcze stulejki oparte jest jedynie na preparatach zaleconych przez specjalistę – należy koniecznie pamiętać, że poszerzenie napletka na własną rękę, poprzez ćwiczenia, nie jest bezpieczną metodą. Odprowadzenie napletka samodzielnie może skutkować urazem, który przekształcając się w bliznę, dodatkowo zmniejszy zwężenie ujścia napletka.

Stulejka – nie wstydź się wizyty u lekarza!

Aby móc skutecznie rozwiązać problem stulejki konieczna jest wizyta u lekarza. Niestety, wielu mężczyzn wstydzi się i nie chce odwiedzać urologa. Sprawia to jednak, że obrzezanie jest niemożliwe, a problem pozostaje nierozwiązany. Pamiętaj, że dla doświadczonego lekarza urologa stulejka jest codziennością i w zasadzie podstawą jego pracy. Urolog nie będzie Cię oceniał ani wyśmiewał.

Źródła:

[1] „Anatomia Człowieka Podręcznik Dla studentów i lekarzy. Tom IV” Adam Bochenek, Michał Reicher wyd. IV Warszawa 1958

[2] „Obrzezanie mężczyzn i kobiet” Dagny Krankowska, Bartłomiej Gaweł, Monika Dymerska, Aleksandra Michalak, Krzysztof Korzeniewski

[3] Warees WM, Anand S, Rodriguez AM. Circumcision. [Updated 2022 Aug 22]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-.