Problemy z napletkiem – ważne informacje i porady

Dolegliwości związane z okolicami intymnymi są krępujące i dla wielu stanowią temat tabu. Warto jednak pamiętać, że nieleczone choroby okolic intymnych mogą nawracać i rzutować negatywnie na psychikę. Jednym z narządów, którego choroby dla mężczyzny są szczególnie uciążliwe, jest napletek. Jest to fałd skórny, który okrywa prącie i łączy się z nim za pomocą wędzidełka. Posiada on dwie warstwy – zewnętrzną, która odpowiedzialna jest za ochronę penisa przed szkodliwymi czynnikami pozaustrojowymi oraz wewnętrzną, której celem jest nawilżanie prącia.

Problemy z napletkiem zazwyczaj pojawiają się już w dzieciństwie i polegają najczęściej na braku możliwości jego odprowadzenia za żołądź prącia lub jego podrażnieniach. Z drugiej strony brak odpowiedniej higieny okolic intymnych lub różne choroby mogą spowodować problem z napletkiem w każdym wieku. W poniższym artykule opiszemy najczęściej występujące choroby tego organu i powiemy, jak sobie z poradzić.

Problemy z napletkiem u dziecka

Dorastanie jest skomplikowanym i długim procesem, który do tego rządzi się swoimi prawami. Pewne zjawiska występujące u dorosłych są uważane za patologie, ale u dzieci mogą być traktowane jako norma. Tak właśnie jest ze stulejką, która polega tym, że niemożliwe jest odsłonięcie żołędzi na skutek zbyt wąskiego ujścia napletka. Zaniepokojeni rodzice często przychodzą do lekarza urologa, zgłaszając ten problem. W znakomitej większości przypadków nie trzeba się martwić, gdyż fizjologicznie wąski napletek może występować do ok. trzeciego roku życia. Następnie stulejka zanika samoistnie dzięki pojawieniu się erekcji oraz keratynizacji nabłonka. Czasami jednak okres ten się przedłuża. Problemy z napletkiem u chłopca według badań ustępują u 99% pacjentów do 16. roku życia. Po tym czasie należy zgłosić się do lekarza w celu ustalenia dalszego postępowania.

Do najczęściej występujących schorzeń okolic intymnych w wieku dziecięcym należy zapalenie prącia i napletka. Charakteryzuje się ono ich obrzękiem oraz zaczerwienieniem i powinno być skonsultowane z lekarzem. Z podobną częstością występują również podrażnienia napletka. Przeważnie spowodowane są nadwrażliwością na środki myjące, dlatego w pierwszej kolejności zaleca się zmianę preparatu na delikatniejszy, najlepiej przeznaczonego do skóry atopowej.

Problemy z napletkiem u dorosłych

Choroby narządów płciowych są niezwykle krępujące, co sprawia, że mężczyźni często rezygnują z szukania profesjonalnej pomocy przez uczucie wstydu. Należy pamiętać, że lekarz nigdy nie będzie oceniał pacjenta, a leczenie tych schorzeń jest dla niego codziennością. Problemy z napletkiem u dorosłych często manifestują się jako stulejka. Może ona być obecna u dorosłego mężczyzny z dwóch przyczyn. Pierwszą z nich jest nieleczona stulejka, która była obecna od wieku dziecięcego, ale nigdy nie została zoperowana. Drugą natomiast są choroby prącia, które spowodowały stulejkę u mężczyzny, który jej wcześniej nie miał. Zaliczamy do nich między innymi nieprawidłową higienę okolic intymnych, infekcje napletka oraz choroby nowotworowe.

Do innych schorzeń, które powodują problemy z napletkiem u dorosłych, zalicza się również jego zapalenie, jak i żołędzi penisa. Bardzo często występują one jednocześnie. W znakomitej większości przyczyną zapalenia jest nieprawidłowa higiena okolic intymnych. Pod napletkiem gromadzi się mastka, która tworzy optymalne miejsce do nadmiernego wzrostu grzyba C. albicans. W wyniku tego zjawiska dochodzi do zachwiania mikroflory i powstania stanu zapalnego. Zapalenie tych okolic objawia się zaczerwienieniem oraz opuchnięciem napletka. Występuje także uciążliwy świąd, a nawet bolesność prącia. Konieczna jest wtedy wizyta u lekarza, który wdroży odpowiednie leczenie oraz wskaże metody, które pomogą zapobiec nawrotowi tej choroby.

Popękany napletek

Zewnętrzna powierzchnia napletka jest elementem skóry, a więc mogą ją dotykać takie same choroby. Jego pęknięcia mogą być oznaką uczulenia lub nadwrażliwości na środki myjące. Jest to najczęstsza przyczyna suchej i swędzącej skóry, a czasami towarzyszy temu też uczucie ściągania. Należy wtedy zmienić środek myjący na łagodniejszy oraz przeznaczony do skóry wrażliwej. Zaleca się również stosowanie delikatnych kremów nawilżających, najlepiej przeznaczonych do skóry atopowej. Pomagają one przywrócić prawidłową barierę lipidową naskórka, co zapobiega wysuszaniu.

Pękający napletek po stosunku wskazuje z reguły na mechaniczne uszkodzenia, które są efektem tarcia. Wskazane jest wówczas używanie większej ilości lubrykantu. Jeżeli jest on już wykorzystywany, to podobnie jak w przypadku środków myjących warto skorzystać z innego preparatu, gdyż także może on uczulać i powodować podrażnienia.

Gdy pacjent nie zauważa poprawy, powinien zgłosić się do lekarza, gdyż jeżeli chodzi o pękający napletek, przyczyny są bardzo różne. Często współwystępuje z zapaleniem tych okolic, o którym pisaliśmy w poprzednim akapicie. W niektórych sytuacjach pękający napletek jest objawem choroby dermatologicznej, choć jest on relatywnie rzadką pierwotną lokalizacją. Inne zmiany takich chorób mogą być ukryte np. na owłosionej skórze głowy lub na plecach. Ważne jest wtedy dokładne badanie lekarskie.

Spuchnięty napletek

Obrzęk napletka jest spowodowany zaburzeniem równowagi osmotycznej pomiędzy tkankami a odżywiającymi je naczyniami krwionośnymi. Nadmiar płynu wydostaje się wtedy z krwioobiegu i objawia się charakterystycznym powiększeniem rozmiaru dotkniętego obszaru. Problem ten jest objawem, który występuje w wielu chorobach. W przypadku, gdy lekarz stwierdzi spuchnięty napletek, przyczyny mogą być różne, ale do najczęściej występujących zalicza się zapalenie napletka i żołędzi prącia oraz załupek. Pierwsze z tych schorzeń charakteryzują się współistniejącym świądem oraz bolesnością.

Załupek jest najczęściej związany z występowaniem stulejki. W momencie odciągnięcia napletka poniżej rowka zażołędnego niemożliwe jest jego ponowne sprowadzenie na żołądź prącia, ponieważ jest on zbyt wąski. Dochodzi do spuchnięcia napletka, co tworzy wokół żołędzi ciasny pierścień, który ogranicza on dopływ krwi. Nieleczony załupek może być w skrajnych sytuacjach skutkować martwicą żołędzi, dlatego też niezwłocznie trzeba zgłosić się do lekarza.

Spuchnięty napletek po stosunku jest rzadziej spotykanym objawem, natomiast może wskazywać na istnienie zaburzeń przepływu limfy bądź występowania chorób przenoszonych drogą płciową. Konieczna jest wtedy szczegółowa diagnostyka, która pozwoli na postawienie konkretnego rozpoznania. Opisany został natomiast przypadek w literaturze, gdzie opuchlizna napletka po kontakcie seksualnym nie była symptomem żadnej choroby. Powstrzymanie się od stosunków płciowych na pewien czas pozwoliło na pełen powrót do zdrowia.

Za długi napletek

Napletek jest organem wyjątkowo elastycznym i pokrywa prącie zarówno w stanie spoczynku, jak i erekcji. Jeżeli jest za krótki, to może współwystępować ze stulejką bądź być przyczyną odsłonięcia i suchości żołędzi prącia. Za długi napletek z kolei może być związany z problemami higienicznymi. Mężczyźni, u których długi napletek przykrywa ujście zewnętrzne cewki moczowej, są bardziej narażeni na zapalenie narządów płciowych. Kluczowa wówczas jest edukacja na temat właściwej higieny. Duży napletek powinien być odprowadzany za rowek zażołędny i oczyszczony z użyciem preparatów do higieny intymnej z ciepłą wodą.

Zaczerwieniony napletek

Skóra jest organem, który ma największą powierzchnię ze wszystkich narządów ludzkiego ciała i jest bogato unaczyniona. Napletek jest jej integralną częścią, a więc dotyczą go takie same choroby co skóry. Zaczerwieniony napletek jest niepokojącym objawem, który martwi chorego. Najczęściej powstaje on w wyniku urazów mechanicznych, czyli podrażnienia skóry z powodu tarcia lub urazu. Jeżeli zaczerwienieniu towarzyszy świąd oraz pękanie, to bardzo prawdopodobne jest uczulenie na środek myjący lub lubrykant.

W sytuacji, gdy obecna jest opuchlizna, a prącie i jego fałd skórny są bolesne, to może sugerować to zapalenie napletka. Często występuje ono jednocześnie z zapaleniem prącia, dlatego te dwie jednostki chorobowe opisuje się razem. Jeżeli zauważysz ten symptom u siebie, udaj się do lekarza, który znajdzie jego przyczynę oraz wdroży odpowiednie leczenie.

Za krótkie wędzidełko napletka

Wędzidełko prącia jest elastycznym fałdem tkanki, który łączy prącie oraz napletek i pomaga w jego prawidłowym odprowadzaniu. Zbyt krótkie wędzidełko ogranicza tym samym ruchomość napletka. Powoduje to ból oraz trudności w odbywaniu stosunków seksualnych. Czasami pacjenci zgłaszają także problemy z przedwczesnym wytryskiem. Krótkie wędzidełko daje bardzo podobne objawy co stulejka, jednak przyczyny tych dwóch chorób są zupełnie inne. Diagnoza powinna być postawiona przez doświadczonego urologa, który również dobierze odpowiednią metodę meczenia.

Krótkie wędzidełko napletka można leczyć zarówno metodami chirurgicznymi, jak i farmakologicznymi. Do tych pierwszych zalicza się frenuloplastykę, która polega na precyzyjnych nacięciach w celu zwiększenia ruchomości wędzidełka, co redukuje ból przy stosunkach płciowych. Alternatywną opcją jest obrzezanie. Maści ze sterydami są kolejnym sposobem, którym można wyleczyć krótkie wędzidełko napletkowe. Zazwyczaj dołącza się do tego techniki rozciągające, co pomaga uzyskać zadowalający efekt.

Zrośnięty napletek

Napletek otacza prącie i w fizjologicznych warunkach dochodzi aż do ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Zrośnięty napletek to określenie, które czasem wykorzystuje się, mówiąc o stulejce. Jest ono nieprawidłowe, gdyż nie jest on zrośnięty z prąciem, ale je otacza i jest połączone jedynie za pomocą wędzidełka.

Zrośnięty napletek jest jednak rzadkim powikłaniem obrzezania. Występuje on w sytuacji, gdzie po zabiegu pozostało zbyt dużo skóry, która nie jest ona regularnie odprowadzana i łączy się z prąciem. Leczenie polega na podaniu znieczulenia miejscowego, a następnie chirurgicznym przecięciu zrostów.

Leczenie stulejki – co zrobić, gdy napletek nie schodzi?

Jak opisaliśmy wcześniej, stulejka polega na braku możliwości odprowadzenia napletka za żołądź prącia, czego przyczyną jest zbyt wąskie ujście napletka. Mężczyźni często pytają jak ściągnąć napletek do końca. Próba jego odprowadzenia dalej niż za żołądź w momencie erekcji nie jest możliwa z powodu wędzidełka, które łączy go z prąciem i ogranicza jego ruchomość. Jest to norma i nie ogranicza ona w odbywaniu stosunków płciowych.

Jeżeli napletek nie schodzi za żołądź, to należy podejrzewać właśnie stulejkę. Konieczna jest wtedy wizyta u lekarza, który dokona badania prącia oraz oceni, co jest powodem stulejki. Jakie przyczyny stulejki między innymi wyróżniamy? 

• Powikłania cukrzycowe, przez które gojenie się drobnych ran i otarć nie zachodzi prawidłowo.
• Pewne choroby okolic intymnych, które także muszą być leczone.
• Przebyte zapalenia napletka, żołędzi i cewki moczowej.
• Brak odpowiedniej diagnozy i wszczęcia prawidłowego toru leczenia w sytuacji, gdy pacjent cierpiał na stulejkę już w wieku dziecięcym.

Jeżeli lekarz postawi diagnozę, zaproponuje leczenie stulejki. Dobór odpowiedniej metody jest uzależniony od wielu czynników, w tym chorób towarzyszących. Z reguły u młodych chłopców przyjmuje się postawę wyczekującą, czyli regularnie kontroluje się stulejkę, gdyż w znakomitej większości problem ten ustępuje samoistnie. U dorosłych natomiast terapią z wyboru jest obrzezanie, które polega na częściowym bądź też całkowitym usunięciu napletka. Jest to jedyna metoda, która w sposób trwały leczy stulejkę bez możliwości nawrotu choroby. Procedura ta jest praktycznie bezbolesna, ponieważ przeprowadza się ją zazwyczaj w znieczuleniu miejscowym.

W niektórych przypadkach lekarz może zaproponować jedynie plastykę napletka, która opiera się na wykonaniu podłużnego nacięcia na grzbietowej części prącia, a następnie zszyciu go w płaszczyźnie poprzecznej. Do innych sposobów radzenia sobie ze stulejką zalicza się maści ze sterydem. Wybór właściwej metody zależy od stopnia zaawansowania stulejki oraz decyzji pacjenta po konsultacji z lekarzem.

Stulejka – dlaczego warto ją leczyć?

Korzyścią obrzezania jest mniejsze ryzyko zapadalności na infekcje oraz choroby przenoszone drogą płciową, takie jak m.in.:

• rak szyjki macicy,
• HPV,
• kiła,
• pałeczka wrzodu miękkiego.

Oprócz tego zabieg ten ogranicza również ryzyko zachorowania na HIV, co potwierdziły badania kliniczne przeprowadzone w Afryce na grupie liczącej 11 tysięcy heteroseksualnych mężczyzn. Wyniki tych badań były zaskakujące – u badanych, którzy poddali się obrzezaniu, ryzyko zakażenia się wirusem HIV spadło aż o połowę. Choć mechanizm ten nie jest jeszcze do końca znany, to uważa się, że mogą na to wpływać następujące czynniki:

• zmniejszenie liczby i różnorodności bakterii bytujących pod napletkiem prowadzi do zmniejszenia stymulacji komórek układu odpornościowego;
• napletek zawiera duże liczby makrofagów, komórek Langerhansa i limfocytów CD4+, komórek atakowanych przez wirusa HIV;
• koinfekcja HPV i T. vaginalis zwiększa transmisję wirusa HIV, a obrzezanie zmniejsza częstość zakażeń tymi drobnoustrojami;
• wewnętrzna powierzchnia napletka jest słabiej skeratynizowana, czyniąc ją bardziej podatną na uszkodzenia;
• obecność napletka powoduje przedłużony kontakt z wirusem poprzez zatrzymywanie wydzieliny między żołędzią a wewnętrzną powierzchnią napletka.

Nie można tutaj też nie wspomnieć o aspekcie wizualnym – członek po obrzezaniu prezentuje się dobrze zarówno w stanie wzwodu, jak i spoczynku. To z kolei dodaje pacjentom pewności siebie podczas zbliżeń seksualnych.

Problem z napletkiem – do jakiego lekarza się udać?

Schorzenia dotyczące tego narządu nie należą do najczęstszych, dlatego mężczyźni, którzy mają problem z napletkiem, nie zawsze wiedzą, do jakiego lekarza się umówić. Specjalistą zajmującym się schorzeniami męskiego układu płciowego oraz układu moczowego obu płci jest urolog. To właśnie do niego należy zgłosić się w przypadku zauważenia tego typu nieprawidłowości. Zbiera on z pacjentem wywiad, przeprowadza dokładne badanie lekarskie, a następnie proponuje dostępne opcje terapeutyczne.

Podsumowanie

Niektóre przypadłości opisane w tym artykule mogą być przyczyną wielu komplikacji. Dla przykładu, u dorosłych stulejka prowadzi często do przewlekłych stanów zapalnych napletka, które z kolei mogą powodować nawracające zakażenia dróg moczowych. Oprócz tego choroba ta sprzyja także rozwojowi nowotworu prącia u mężczyzn oraz raka szyjki macicy u kobiet.

Niemniej jednak nie tylko zdrowie fizyczne jest wówczas narażone, ale i też to psychiczne. Problemy z narządami intymnymi bowiem utrudniają wielu pacjentom odbycie stosunku seksualnego z partnerką lub partnerem, a czasem go nawet uniemożliwiają, skutecznie odbierając radość ze zbliżeń z druga osobą. Z tego względu zauważając jakąkolwiek nieprawidłowość związaną z tym organem, należy zgłosić się do specjalisty, który postawi właściwą diagnozę i wybierze słuszny tor leczenia.

FAQ:

1. Jakie problemy z napletkiem dotyczą dorosłych mężczyzn?

Nieprawidłowościami, które mogą dotknąć ten narząd, są m.in.:

• opuchlizna,
• pęknięcia,
• zaczerwienienia,
• zbyt krótkie wędzidełko,
• stulejka.

Ten ostatni problem jest dość powszechny i rzadko kiedy w tym przypadku leczenie zachowawcze okazuje się skuteczne u dorosłych mężczyzn.

2. Czym jest stulejka?

Jest to zwężenie napletka, które może być stanem wrodzonym lub nabytym. Schorzenie to powoduje, że całkowite odprowadzenie napletka poza żołądź jest utrudnione lub niemożliwe.

3. Na czym polega operacyjne leczenie stulejki?

Polega ono na poszerzeniu ujścia napletka bądź częściowym lub całkowitym jego usunięciu (obrzezanie). Nacięcie napletka jest praktycznie bezbolesne, ponieważ lekarz stosuje nowoczesne znieczulenie miejscowe.

Źródła:

Morris, B. J., & Krieger, J. N. (2017). Penile Inflammatory Skin Disorders and the Preventive Role of Circumcision. International journal of preventive medicine, 8, 32. https://doi.org/10.4103/ijpvm.IJPVM_377_16

McGregor, T. B., Pike, J. G., & Leonard, M. P. (2007). Pathologic and physiologic phimosis: approach to the phimotic foreskin. Canadian family physician Medecin de famille canadien, 53(3), 445–448.

McPhee AS, Stormont G, McKay AC. Phimosis. [Updated 2023 Aug 8]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK525972/ 

Bragg BN, Kong EL, Leslie SW. Paraphimosis. [Updated 2023 May 30]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK459233/ 

Dagna Krankowska, Bartłomiej Gaweł, Monika Dymerska, Aleksandra Michalak, Krzysztof Korzeniowski, „Obrzezanie mężczyzn i kobiet”, Forum Medycyny Rodzinnej, 2015;9(4): s. 326-334