Bezpłodność męska – kiedy nie obędzie się bez wizyty u urologa?

Mianem bezpłodności określamy sytuację, w której para nie może zajść w ciąże przez minimum dwanaście miesięcy pomimo regularnego i niezabezpieczonego antykoncepcją współżycia seksualnego. Przyczyny bezpłodności można upatrywać zarówno u strony męskiej (bezpłodność męska), jak i damskiej. Niemniej jednak nierzadko zdarza się, że bezpłodne okazują się obie strony związku. Na potrzeby poniższego artykułu będziemy używać słowa bezpłodność oraz niepłodność. Choć są to terminy nieco różniące się od siebie to dokonamy pewnego uproszczenia. Bezpłodność to problem stosunkowo częsty. Szacuje się, że problem ten dotyka nawet co piątą, co czwartą parę. Mówimy więc o nawet półtora milionie Polaków, którzy choć chcą posiadać potomstwo, to nie mogą go spłodzić.

Jak bezpłodność męska wygląda na tle ogólnej niepłodności?

Szacuje się, że niepłodność męska jest głównym czynnikiem niepłodności w około 20% przypadków. Niemniej jednak obniżona jakość nasienia jest dodatkowym czynnikiem utrudniającym zajście w ciążę u nawet 40% par zmagających się z problemem niepłodności. Pamiętaj jednak, że niezależnie od tego, które z partnerów jest niepłodne nie można mówić o winie. Jeżeli na drodze diagnostyki okaże się, że to Ty jesteś niepłodny – nie obwiniaj się. Niepłodność jest bowiem chorobą, która może zdarzyć się każdemu.

W przypadku niepłodności należy badać obu partnerów

Pamiętaj, że w przypadku niepłodności należy badać obu partnerów. Nierzadko zdarza się, że problemy z płodnością ma zarówno mężczyzna, jak i kobieta. Nawet nieznaczne obniżenie płodności u obu partnerów może znacząco zmniejszyć szansę na zajście w ciążę. Z kolei prawidłowe leczenie obu stron pozwala na zwiększenie szansy na posiadanie potomstwa. Bezpłodność męska jest dla wielu mężczyzn wstydliwym tematem, co sprawia, że nie mogą oni dostać prawidłowej pomocy. Niepłodność nie powinna być tematem tabu – zarówno dla Ciebie jak i Twojej partnerki.

Badanie nasienia jako podstawa diagnostyki męskiej niepłodności

Badanie nasienia jest kluczową częścią diagnostyki niepłodności. Pozwala ono na określenie liczby plemników, ich budowy, a także ruchomości. Aby mężczyzna był płodny musi mieć odpowiednio dużą liczbę plemników (choć ostatecznie to jeden plemnik zapładnia komórkę jajową). Ponadto plemniki muszą być prawidłowej budowy. Plemniki nieruchome nie są w stanie dotrzeć do komórki jajowej a tym samym niemożliwe jest jej zapłodnienie.

Jakie inne badania wykonuje się w przypadku męskiej niepłodności?

Badanie nasienia jest podstawowym badaniem w przypadku niepłodności. Niemniej jednak konieczne jest często rozszerzenie badań. W przypadku nieprawidłowego wyniku badania bądź niepokojących zmian w badaniu fizykalnym lekarz może zadecydować o oznaczeniu stężenia hormonów płciowych. Ocenia się stężenia hormonów takich jak testosteron, FSH, LH a także stężenie prolaktyny. Niski poziom testosteronu w połączeniu z wysokim poziomem FSH może sugerować hipogonadyzm hipergonadotropowy.

Dlaczego lekarz czasami kieruje do genetyka?

Istnieje wiele chorób uwarunkowanych genetycznie, które są przyczyną niepłodności. Warto podkreślić, że choć w niektórych chorobach takich jak mukowiscydoza czy też zespół Kallmana niepłodność jest „problemem w tle”, to w innych bezpłodność męska jest często pierwszym wskazaniem do przeprowadzenia diagnostyki. Przykładem takiej choroby może być zespół Klinefeltera. Polega on na tym, że mężczyzna ma dodatkowy chromosom X, co sprawia, że jest on wyższy, ma bardziej żeńską budowę ciała, a do tego jest bezpłodny. Okazuje się, że zespół Klinefeltera jest stosunkowo częsty, niemniej jednak choroba ta pozostaje często niezdiagnozowana, a pierwszym wskazaniem do oznaczenia kariotypu jest właśnie bezpłodność.

Jak leczy się niepłodność?

Podstawową zasadą leczenia niepłodności męskiej jest zmiana stylu życia. Zdrowsza dieta oraz wyższa aktywność fizyczna są często wystarczające by poprawić jakość nasienia. Zapewnienie odpowiedniej dozy ruchu (niezależnie jakiego) pozytywnie wpływa na plemniki, a tym samym podnosi szansę na zajście w ciąże. Konieczne jest także zaprzestanie palenia papierosów oraz zredukowanie ilości przyjmowanego alkoholu. Pomocne może być także wybieranie luźniejszej bielizny, która pozwoli na odpowiednie chłodzenie jąder.

Jakie problemy z niepłodnością leczy urolog?

Problemy natury urologicznej są dość częstą przyczyną niepłodności męskiej. Należą do nich zaburzenia seksualne takie jak zaburzenia erekcji czy też przedwczesny wytrysk. Problemy te mogą utrudniać nie tylko prowadzenie udanego życia seksualnego, ale także uniemożliwiać zajście w ciąże. Pamiętaj, że przedwczesny wytrysk jest zaburzeniem, które można skutecznie leczyć. Podobnie rzecz ma się w przypadku zaburzeń erekcji. Badanie ultrasonograficzne wykonane przez urologa dostarcza wielu cennych informacji oraz pozwala na wstępną ocenę struktury jąder oraz najądrza. Wizyta u urologa jest także wskazana celem wykluczenia ewentualnych żylaków powrózka nasiennego. Schorzenie to występuje często i o ile zazwyczaj nie powoduje niepłodności, to silne zaawansowanie żylaków powrózka nasiennego może prowadzić do znaczącego obniżenia płodności.

A co z chorobami przenoszonymi drogą płciową?

Warto zaznaczyć, że choroby przenoszone drogą płciową takie jak rzeżączka, chlamydioza czy też infekcja mycoplazmą są chorobami, które można i trzeba skutecznie leczyć antybiotykami. Zazwyczaj w zupełności wystarcza jeden cykl stosunkowo „krótkiej” antybiotykoterapii (lub nawet podanie antybiotyku jeden raz). Nieleczone mogą prowadzić do zapalenia jąder oraz prostaty.

Kiedy pomocny w leczeniu niepłodności jest androlog i endokrynolog?

Przyczyną niepłodności męskiej może być także obniżone stężenie testosteronu oraz inne choroby endokrynologiczne. Niskie stężenia testosteronu sprawiają, że prawidłowe życie seksualne staje się niemożliwe. Niemniej jednak stosowanie zewnętrznego testosteronu może prowadzić do obniżenia płodności. Tym samym w przypadku hipogonadyzmu występującego równocześnie z problemem niepłodności konieczna jest wizyta u wyspecjalizowanego androloga. Obecnie zaleca się, aby nie stosować hormonalnej terapii zastępczej na 6-12 miesięcy przed planowanym zajściem w ciążę. Z kolei choroby przebiegające z hiperprolaktynemią czy też nadczynnością tarczycy także znacząco pogarszają płodność. Na szczęście istnieją skuteczne metody leczenia wspomnianych schorzeń. Pamiętaj także, że nieprawidłowa, prowadzona na własną rękę suplementacja testosteronu może prowadzić nawet do trwałej niepłodności.

Jeżeli nie chorowałeś na świnkę i nie byłeś na nią szczepiony – zaszczep się!

W ostatnich latach rośnie świadomość powikłań świnki. O ile młodsi mężczyźni byli na nią szczepieni, o tyle mężczyźni starsi „nie załapali się” na szczepienie. Jeżeli nie chorowałeś na świnkę i nie byłeś zaszczepiony na nią dwa razy – warto się na nią zaszczepić. Zdecydowanie zredukuje to ryzyko wystąpienia zapalenia jąder, a tym samym rozwinięcie się bezpłodności.