Trzustka to bardzo ważny organ w naszym ciele. Niewiele osób wie jednak, że pełni ona dwojaką funkcję. Odpowiada ona między innymi za produkcję hormonów takich jak insulina czy glukagon. Tym samym pełni ona kluczową rolę w kontrolowaniu stężenia glukozy w naszej krwi. Ponadto trzustka odpowiada za produkcję enzymów trawiennych. Pozwalają one „rozciąć” przyjmowany przez nas pokarm na czynniki pierwsze, które służą budowie naszego organizmu. Gdzie znajduje się trzustka? Czy jej choroby są częste? Co zrobić, kiedy trzustka choruje? Czy jej choroby są widoczne na pierwszy rzut oka?
Spis treści
Enzym a hormon
Zarówno enzymy jak i hormony są substancjami białkowymi bądź steroidowymi produkowanymi przez nasze ciało. I jedne, i drugie odpowiadają za przeprowadzanie różnego rodzaju reakcji biochemicznych. Czym różnią się od siebie? Hormony działają „wewnątrz” naszego organizmu i regulują jego prace. Trzustka dostarcza je bezpośrednio do krwi. Enzymy z kolei są wydzielane na „zewnątrz” – do przewodu pokarmowego.
Trzustka – trudne położenie
Trzustka u człowieka składa się z ogona, trzonu oraz głowy trzustki. Ma ona zazwyczaj od 70 do 100 gramów. Jej długość wynosi z kolei od 12 do 15 centymetrów. Tym samym trzustka jest narządem średniej wielkości w naszym organizmie. Położona jest ona w tylnej części jamy brzusznej. Znajduje się ona „za” innymi narządami i leży na wysokości pierwszego bądź drugiego kręgu lędźwiowego. Tym samym jest ona trudno dostępna w przypadku zabiegu operacyjnego. Dolegliwości bólowe z trzustki są zazwyczaj bardzo dobrze wyrażone, a ból trzustki jest opasający. Mikroskopowo trzustka zbudowana jest z wysp trzustki zwanych wyspami Langerhansa oraz zrazików.
Trzustka – jeden organ, dwie funkcje.
Jak już wcześniej wspomniałem trzustka pełni dwie, odrębne funkcje. Wspomniane wcześniej wyspy Langerhansa, odpowiadające za około 2 procent masy ciała, mają za zadanie produkcję hormonów. Są nimi między innymi insulina, glukagon, somatostatyna oraz grelina. Największą rolę w naszym organizmie odgrywa insulina. Odpowiada ona za obniżanie stężenia glukozy we krwi. Przeciwnie do insuliny działa glukagon, który podnosi stężenia tego cukru we krwi. Trzustka pełni również funkcję zewnątrzwydzielniczą. Oznacza to, że produkuje ona sok trzustkowy, który bierze udział w trawieniu pokarmów.
Sok trzustkowy – ważna substancja, bez której się nie odżywimy
Trawienie to niezwykle skomplikowany proces zachodzący w naszym organizmie. Ma on na celu dostarczenie naszemu ciału wszystkich potrzebnych substancji takich jak białka, węglowodany czy tłuszcze. Te występują jednak w przyrodzie w formie związanej lub są za duże, by mogły wchłonąć się bez specjalnej obróbki. Tym samym trawienie „rozbija” przyjmowany przez nas pokarm. Trawienie rozpoczyna się już w naszej jamie ustnej. Pokarm następnie dostaje się do naszego żołądka, a później do dwunastnicy. Do dwunastnicy odchodzą specjalne przewody z trzustki, które odpowiadają za transport soku trzustkowego. W skład soku trzustkowego wchodzą:
- lipaza trzustkowa – odpowiedzialna za trawienie tłuszczów,
- amylaza trzustkowa – odpowiedzialna za trawienie węglowodanów,
- trypsyna i chymotrypsyna – odpowiedzialne za trawienie białek,
- nukleazy,
- elastazy,
- esterazy.
W skład soku trzustkowego wchodzą ponadto woda, wodorowęglany oraz niewielkie ilości mocznika. Trzustka produkuje również kilka innych, choć mniej znaczących enzymów trawiennych.
Kiedy zewnątrzwydzielnicza funkcja trzustki przestaje działać
Zewnątrzwydzielnicza funkcja trzustki odnosi się do sytuacji, w której trzustka produkuje zbyt małą ilość enzymów trawiennych. Przyczyn zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki jest sporo. Do najczęstszych przyczyn zalicza się:
- toksyczność przyjmowanych przez nas substancji takich jak alkohol, nikotyna czy narkotyki,
- nawracające ostre zapalenia trzustki bądź przewlekłe zapalenie trzustki. Wykazano, że u nawet 90% pacjentów dotkniętych przewlekłym zapaleniem trzustki po dwunastu latach dochodzi do zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki,
- autoimmunologiczne zapalenie trzustki,
- inne choroby autoimmunologiczne takie jak zespół Sjogrena,
- wrodzone wady przewodów trzustkowych,
- przebyte zabiegi operacyjne,
- zespół jelita drażliwego,
- zakażenie wirusem HIV,
- mukowiscydoza.
Warto również zaznaczyć, że do zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki może dochodzić na tle idiopatycznym bądź genetycznym. Oznacza to mniej więcej tyle, że nie mamy wtedy wpływu na proces pogarszania się funkcji naszej trzustki.
Objawy zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki może przebiegać początkowo skrycie, a jej objawy mogą być niezbyt nasilone. Do najczęstszych objawów zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki należą:
- stolce tłuszczowe,
- utrata masy ciała, a nawet poważne niedożywienie,
- osteoporoza,
- obniżenie jakości życia,
- bóle brzucha i uczucie dyskomfortu w brzuchu,
- wzdęcia,
Warto również zaznaczyć, że nie ma jednoznacznego punktu odcięcia, ile procent trzustki musi być uszkodzone, aby doszło do jej niewydolności.
Co robić, kiedy trzustka choruje?
Objawy zewnątrzwydzielniczej niewydolności trzustki mogą budzić niepokój. Warto zaznaczyć, że wystąpienie tych objawów nie musi oznaczać choroby. Tym samym powinniśmy skonsultować nasze wątpliwości i obawy z lekarzem. Zasugeruje on przeprowadzenie odpowiednich badań oraz zaleci odpowiednią terapię. Nie powinniśmy leczyć się na własną rękę. Powinniśmy również unikać niesprawdzonych specyfików z internetu. Kiedy trzustka choruje, to warto ograniczyć spożywanie alkoholu oraz zaprzestać palenia papierosów. Pozwoli to odpocząć się naszej trzustce.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.