Co sprawia, że człowiek zachowuje się w sposób, w który się zachowuje? To pytanie, które stawiają sobie filozofowie, socjologowie oraz lekarze od lat. Z perspektywy biologicznej nasze zachowania oraz nastroje są warunkowane przez nasz układ nerwowy oraz hormonalny. To ścisła współpraca między hormonami oraz nerwami sprawia, że mamy napęd życiowy, który skłania nas do jedzenia, pracy oraz współżycia. Równowaga ta może jednak zostać zachwiana na skutek choroby czy też wieku. Może się ona objawiać chorobami fizycznymi oraz psychicznymi. Badacze w ostatnich latach coraz większą wagę poświęcają zaburzeniom hormonalnym w chorobach psychicznych oraz zaburzeniach zachowania. Jak wpływa na nas testosteron? Czy jego niedobór może wiązać się z podwyższonym ryzykiem depresji lub innych zaburzeń nastroju? Czy nadmiar testosteronu negatywnie rzutuje się na nasze zdrowie psychiczne?
Spis treści
Tytułem wstępu – czyli czym są sterydy?
Słowo sterydy może budzić pewne niezrozumienie. W środowisku medycznym mianem sterydów określa się zazwyczaj glikokortykosteroidy. Hormony te są hormonami stresu. Wykorzystywane są w medycynie do leczenia różnego rodzaju chorób takich jak astma, choroby reumatologiczne, przewlekła obturacyjna choroba płuc czy też niektóre choroby nerek. Nadmiar glikokortykosteroidów prowadzi do utraty masy mięśniowej oraz zwiększenia się ilości tkanki tłuszczowej. Negatywnie rzutuje również na strefę psychiczną i może wywoływać psychozę oraz depresję. Z kolei sterydy w języku powszechnym, nieco siłownianym, odnoszą się zazwyczaj do testosteronu. Testosteron powoduje zwiększenie masy mięśniowej. Zarówno niedobór testosteronu, jak i jego nadmiar mogą wywoływać negatywne konsekwencje psychiczne, którym poświęcimy poniższy artykuł. Z pewnością nasuwa Ci się pytanie: dlaczego dwa tak różne hormony określa się mianem sterydów? Wynika to z faktu, że mają one dość podobną budowę chemiczną, oraz powstają na drodze przemian cholesterolu.
Testosteron – hormon męskości
Rola testosteronu w męskim organizmie jest wieloaspektowa. Wpływa on na prawidłowe różnicowanie się płci. Ponadto to testosteron odpowiada za prawidłową spermatogenezę oraz produkcję nasienia. To testosteronowi zawdzięczamy męską sylwetkę, libido oraz napęd życiowy. Bez testosteronu nie rozwinęłoby się prawidłowe, męskie owłosienie na twarzy oraz na ciele. W ostatnich latach coraz większą wagę poświęcamy również wpływowi testosteronu na dobrostan psychiczny. Okazuje się bowiem, że niedobór testosteronu to nie tylko obniżone libido, niezdolność do uzyskania i utrzymania erekcji oraz utrata masy mięśniowej. Niedobór testosteronu może być przyczyną różnego rodzaju schorzeń, także psychicznych. Warto zaznaczyć, że literatura medyczna opisała również skutki nadmiaru testosteronu.
Depresja – najczęstsza dolegliwość psychiczna zachodniego świata
Depresja to najczęstsza choroba psychiczna, która występuje w naszej populacji. Ogólną cechą depresji jest stałe pogorszenie nastroju, brak odczuwania przyjemności oraz poczucie, że nic nas dobrego w życiu już nie czeka. Osoby chore na depresje widzą świat jako zagrażający, niebezpieczny oraz zły. Ponadto są negatywnie nastawione do swoich dotychczasowych osiągnieć życiowych (nic w życiu nie osiągnąłem). Depresji nierzadko towarzyszą zaburzenia snu – z jednej strony pojawia się senność, której paradoksalnie towarzyszy niemożliwość zaśnięcia oraz „dospania”. Osoby chore na depresje budzą się wcześnie, a później nie mogą zasnąć. Depresji nierzadko towarzyszy utrata apetytu – bądź zupełnie odwrotnie choć rzadziej – niepohamowany głód. Depresja negatywnie rzutuje również na strefę seksualną oraz zdolność do uzyskania erekcji. Wraz z depresją postępuje wycofanie społeczne oraz zawodowe. Warto jednak zaznaczyć, że depresja może przebiegać różnie u różnych osób. Tym samym stosunkowo niewiele jest osób, które mają wszystkie objawy depresji.
Skąd bierze się depresja?
Niestety, pomimo licznych badań, depresja pozostaje tematem, który wymaga dalszego pogłębiania naszej wiedzy. Obecnie mamy kilka, wzajemnie uzupełniających się teorii na temat powstawania depresji. Naukowcy podnoszą następujące czynniki jako źródła depresji:
– czynniki genetyczne oraz rodzinne,
– zaburzenia biochemiczne mózgu – niedobór serotoniny oraz dopaminy,
– zaburzenia budowy mózgu,
– teoria zapalna, według której u chorych na depresje dochodzi do przewlekłego stanu zapalnego obejmującego centralny układ nerwowy,
– zaburzenia hormonalne,
– nieprawidłowe, trudne warunki życia oraz tak zwana wyuczona bezradność.
Wykazano, że u chorych na depresję mężczyzn stężenie testosteronu jest zazwyczaj obniżone oraz pozostaje niższe, niż u mężczyzn, którzy na depresję nie chorują. Ciężko jest jednak jednoznacznie stwierdzić, czy sam niedobór testosteronu może wywołać depresję. Wiemy jednak, że im niedobór testosteronu jest cięższy, tym większą korelację wykazuje z ciężkością depresji.
Czy testosteron leczy depresję?
Choć wykazano, że niedobór testosteronu może negatywnie rzutować na nasze zdrowie psychiczne, to samo wyrównanie poziomu testosteronu nie leczy depresji. W wielu badaniach wykazano, że hormonalna terapia zastępcza testosteronem łagodzi objawy depresji. Wydaje się również, że odpowiednio wysokie stężenie testosteronu może mieć protekcyjny charakter przeciwko depresji. Oznacza to, że szybkie wyłapywanie niedoboru testosteronu oraz jego leczenie może prowadzić do zmniejszenia częstości występowania depresji u mężczyzn. Jest to szczególnie ważne w obliczu starzejącego się społeczeństwa, a tym samym coraz powszechniejszego problemu niedoboru testosteronu. Niemniej jednak należy bezwzględnie pamiętać, że kluczem w leczeniu depresji jest odpowiednia farmakoterapia oraz psychoterapia. Pamiętaj również, że nie należy robić zastrzyków z testosteronu na własną rękę. Hormonalna terapia zastępcza testosteronem niesie bowiem ze sobą pewne ryzyko powikłań. Oznacza to, że powinna być ona prowadzona przez wyspecjalizowanego lekarza.
Testosteron przyjmowany na własną rękę może powodować szkody w naszej psychice
Zdecydowanie odradzamy przyjmowanie testosteronu na własną rękę celem poprawy wyglądu czy też osiągnieć na siłowni. Nadmierne oraz nieprawidłowe korzystanie ze sterydów anabolicznych może prowadzić do wahań nastroju, depresji, manii oraz psychozy. U kulturystów przyjmujących sterydy znacznie częściej opisywano depresję, zaburzenia nastroju oraz choroby związane z nadmierną aktywacją układu nerwowego. Często opisywano również hipomanię, czyli nastrój nadmiernie „wysoki”, który może prowadzić do konfliktów oraz podejmowania złych decyzji.
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.