Zapalenie tkanki łącznej (cellulitis) – objawy, przyczyny, leczenie

Cellulitis (zapalenie tkanki łącznej) to infekcja bakteryjna, która dotyka głębszych warstw skóry i tkanki podskórnej. Choć często mylony z kosmetycznym problemem, jakim jest cellulit, cellulitis stanowi znacznie poważniejsze zagrożenie dla zdrowia i życia. Objawia się bolesnym zaczerwienieniem, obrzękiem oraz uczuciem ciepła w zajętym miejscu, a nieleczony może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak sepsa.

W niniejszym artykule wyjaśnimy, czym dokładnie jest zapalenie tkanki łącznej, jakie są jego objawy, przyczyny oraz metody leczenia. Dowiesz się również, jak odróżnić tę chorobę tkanki łącznej od innych dolegliwości skóry oraz dlaczego szybka interwencja medyczna ma duże znaczenie. Jeśli chcesz lepiej zrozumieć ten problem zdrowotny i dowiedzieć się, jak skutecznie reagować, zapraszamy do lektury.

Cellulitis – co to jest?

Cellulitis, czyli zapalenie tkanki łącznej, to bakteryjna infekcja skóry i znajdujących się pod nią tkanek. Jest to stan, który wymaga interwencji medycznej, ponieważ nieleczony może prowadzić do poważnych powikłań. W prawidłowych warunkach skóra jest barierą, która chroni wnętrze organizmu przed drobnoustrojami znajdującymi się poza nim. Jeżeli z jakiegoś powodu dojdzie do przerwania ciągłości powierzchni skóry, to drobnoustroje te wnikają do tkanek i mogą wywołać stan zapalny tkanek głębokich skóry. Najczęściej rozwija się ono w wyniku wniknięcia bakterii, takich jak paciorkowce lub gronkowce, przez uszkodzoną skórę, np. skaleczenia, otarcia czy ukąszenia owadów.

Co to jest zapalenie tkanki łącznej?

Zapalenie tkanki łącznej to proces zapalny, który obejmuje głębsze warstwy skóry i tkanki podskórnej. Stan ten charakteryzuje się:

• Zaczerwienieniem i obrzękiem w miejscu zakażenia;
• Bólem, ciepłem i tkliwością skóry;
• Możliwością wystąpienia gorączki i ogólnego osłabienia organizmu.

Zapalenie tkanki łącznej – co to jest w kontekście zdrowia ogólnego?

Cellulitis jest powszechnie występującą chorobą, której objawy ustępują szybko po wdrożeniu odpowiedniego leczenia. Bardzo ważne jest jednak postawienie prawidłowego rozpoznania u lekarza. Nieleczone zapalenie tkanki łącznej może jednak prowadzić do poważnych powikłań, takich jak sepsa i zapalenie wsierdzia.

Zapalenie tkanki łącznej – objawy

Najczęstszym objawem zapalenia tkanki łącznej, który skłania do szukania pomocy lekarskiej jest obszar zaczerwienionej skóry bolesnej w dotyku.

Zapalenie tkanki łącznej – objawy:

• Silne zaczerwienienie skóry i obrzęk – zmiany są słabo odgraniczone i mogą się rozprzestrzeniać;
• Ciepło i tkliwość w dotyku – zakażona tkanka jest bolesna i wyczuwalnie cieplejsza niż otaczająca skóra;
• Gorączka i dreszcze – w bardziej zaawansowanych przypadkach zapalenie może powodować objawy ogólnoustrojowe, takie jak wzrost temperatury ciała;
• Ból i napięcie skóry – objawy choroby obejmują także uczucie napięcia, które może utrudniać poruszanie się, jeśli zakażenie występuje w obrębie kończyn;
• Pojawienie się pęcherzy lub ropy – w cięższych przypadkach mogą wystąpić zmiany skórne w postaci pęcherzy, co wskazuje na pogłębiający się proces zapalny;

Ważne jest przekazanie lekarzowi wszystkich informacji dotyczących przebiegu chorób towarzyszących, podróży za granicą oraz niedawnych urazach i ukąszeniach zwierząt.

Cellulitis – gdzie może się objawiać?

Cellulitis, czyli zapalenie tkanki łącznej może wystąpić w każdej części ciała, w zależności od miejsca przeniknięcia do niej drobnoustrojów. Ważne jest odnalezienie miejsca przerwania ciągłości skóry, czyli miejsca wniknięcia bakterii, które wywołały chorobę. Wyróżnia się kilka najczęstszych lokalizacji tej choroby:

• Zapalenie tkanki łącznej na nogach – jest najczęściej występującą postacią. Obszar ten jest szczególnie narażony ze względu na częste występowanie urazów i skaleczeń. Ważne w takiej sytuacji jest dokładne badanie stóp, szczególnie między palcami;
• Zapalenie tkanki łącznej twarzy (cellulitis na twarzy) – występuje rzadziej, ale jest szczególnie groźne z uwagi na bliskość ważnych struktur anatomicznych, takich jak zatoki, oczy i mózg;
• Zapalenie tkanki łącznej tułowia – choć rzadziej spotykane, może obejmować skórę brzucha, pleców lub klatki piersiowej. Infekcja tego typu często rozwija się w wyniku zabiegów chirurgicznych lub ran pooperacyjnych;

Zapalenie tkanki łącznej twarzy i zapalenie tkanki łącznej na nogach zazwyczaj rozwija się tylko po jednej stronie ciała, co często pomaga odróżnić je od innych chorób, które pojawiają się symetrycznie.

Przyczyny zapalenia tkanki łącznej

Zapalenie tkanki łącznej, czyli cellulitis, rozwija się w wyniku wniknięcia bakterii przez uszkodzoną skórę. Głównymi patogenami wywołującymi tę infekcję są bakterie, takie jak paciorkowce i gronkowce, w tym potencjalnie groźny Staphylococcus aureus.

Zapalenie tkanki łącznej – przyczyny:

• Urazy skóry – wszelkie skaleczenia, zadrapania, rany chirurgiczne czy oparzenia ułatwiają bakteriom przeniknięcie w głąb tkanek;
• Ukąszenia owadów lub zwierząt – ślady po ukąszeniach mogą stanowić wrota dla drobnoustrojów;
• Choroby przewlekłe – cukrzyca, otyłość czy niewydolność żylna zwiększają ryzyko wystąpienia cellulitis;
• Grzybica stóp i paznokci – pęknięcia skóry wynikające z infekcji grzybiczej stanowią dogodne miejsce dla wnikania bakterii, szczególnie w obrębie nóg;
• Układ odpornościowy – osłabiona odporność, np. w wyniku terapii immunosupresyjnej, chemioterapii czy zakażenia wirusem HIV, zwiększa podatność na infekcje;
• Warto pamiętać, że niegojące się rany oraz ugryzienia zwierząt powinny być skonsultowane z lekarzem celem przeprowadzenia dokładnej diagnostyki oraz wdrożenia szybkiego leczenia; 

Reumatoidalne zapalenie tkanki łącznej

Reumatoidalne zapalenie tkanki łącznej to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje zdrowe tkanki organizmu, powodując stan zapalny. Choroba najczęściej dotyczy stawów, ale może także wpływać na tkanki łączne w innych narządach wewnętrznych, takich jak płuca czy serce. Głównym aspektem, który odróżnia go od cellulitisu, jest fakt, że nie jest ona wywołana przez drobnoustroje (np. bakterie).

Autoimmunologiczne zapalenie tkanki łącznej

Zapalenie tkanki łącznej może mieć różne przyczyny, a jedną z nich są zaburzenia autoimmunologiczne. Autoimmunologiczne zapalenie tkanki łącznej to schorzenie, w którym układ odpornościowy atakuje własne komórki i tkanki, co objawia się w postaci ostrego stanu zapalnego o przewlekłym charakterze. W przeciwieństwie do cellulitisu, który jest ostrą infekcją bakteryjną skóry i tkanki podskórnej, forma autoimmunologiczna ma charakter nieinfekcyjny i wynika z błędnego działania układu odpornościowego.

Różnice między cellulitisem a autoimmunologicznym zapaleniem tkanki łącznej

Przyczyna:

• Cellulitis – infekcja bakteryjna, najczęściej wywołana przez paciorkowce lub gronkowce;
• Autoimmunologiczne zapalenie tkanki łącznej – reakcja układu odpornościowego na własne tkanki.

Objawy:

• W cellulitisie objawy obejmują zaczerwienienie, obrzęk, ból i miejscowe ocieplenie skóry;
• W zapaleniu autoimmunologicznym mogą występować przewlekłe bóle, sztywność stawów, obrzęk oraz zmiany skórne o charakterze rumienia lub wysypki.

Leczenie:

• Cellulitis wymaga antybiotykoterapii, czasami wspomaganej lekami przeciwbólowymi i przeciwzapalnymi;
• W autoimmunologicznym zapaleniu tkanki łącznej stosuje się leki immunosupresyjne, glikokortykosteroidy oraz terapie biologiczne, które regulują działanie układu odpornościowego.

Autoimmunologiczne zapalenie tkanki łącznej to trudna w diagnostyce choroba. Jeżeli podejrzewasz ja u siebie, warto udać się do lekarza.

Cellulitis – leczenie

Leczenie zapalenia tkanki łącznej jest zazwyczaj bardzo skuteczne, jednak kluczem do sukcesu jest postawienie prawidłowej diagnozy. Udaj się więc do lekarza, jeśli podejrzewasz u siebie zapalenie tkanki łącznej. Reumatolog to specjalista, który zajmuje się jej diagnozowaniem oraz leczeniem.

W momencie rozpoznania cellulitis, leczenie składa się dwóch elementów:

1. Leczenie podstawowe – polega przede wszystkim na przyjmowaniu antybiotyków, które szybko powodują ustąpienie dolegliwości.
2. Leczenie wspomagające – jeżeli chodzi o zapalenie tkanki łącznej, leczenie wspierające polega na redukcji objawów, takie jak ból czy obrzęk. W tej grupie znajdują się środki przeciwbólowe i przeciwzapalne (niesteroidowe leki przeciwzapalne).

Leki na zapalenie tkanki łącznej 

Antybiotyki to leki na zapalenie tkanki łącznej, które charakteryzują się najwyższą skutecznością.

Zapalenie tkanki łącznej – jaki antybiotyk

Najczęściej stosuje się antybiotyki doustne, takie jak penicyliny, cefalosporyny lub klindamycyna. Decyzje zawsze podejmuje lekarz po ocenie stanu pacjenta. W cięższych przypadkach konieczna jest hospitalizacja i podawanie antybiotyków drogą dożylną.

Maść na zapalenie tkanki łącznej – jaka jest jej skuteczność?

Choć maść na zapalenie tkanki łącznej bywa stosowana wspomagająco, jej skuteczność jest ograniczona. Maści mogą jedynie łagodzić dyskomfort, ale nie zastąpią antybiotykoterapii doustnej. Nawet jeżeli w maści znajduje się antybiotyk, to doniesienia naukowe są sprzeczne co do skuteczności działania antybiotyków miejscowo.

Cellulit a cellulitis – podobna nazwa, istotna różnica!

Cellulitis a cellulit – te terminy brzmią bardzo podobnie, ale odnoszą się do zupełnie różnych zjawisk, które nie powinny być mylone. Oto porównanie:

• Cellulit – to problem kosmetyczny, związany z nierównomiernym rozmieszczeniem tkanki tłuszczowej pod skórą, szczególnie w okolicach ud, pośladków czy brzucha. Występuje głównie u kobiet i objawia się charakterystycznym wyglądem skóry. Nie jest stanem zapalnym ani medycznym schorzeniem.
• Cellulitis – to zapalenie tkanki łącznej, poważna infekcja bakteryjna skóry i tkanek podskórnych, która wymaga szybkiego leczenia. Może powodować ból, zaczerwienienie, obrzęk, a w zaawansowanych przypadkach prowadzić do powikłań, takich jak sepsa.

Źródła:

Brown BD, Hood Watson KL. Cellulitis. [Updated 2023 Aug 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549770/