Zapalenie cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej – objawy, przyczyny, leczenie

Układ moczowy człowieka można z powodzeniem przyrównać do układu hydraulicznego. Mocz wytwarzany jest w nerkach, które filtrują krew ze zbędnych produktów przemiany materii. Następnie transportowany jest on moczowodami do pęcherza moczowego, gdzie gromadzi się aż do momentu oddania moczu, fachowo nazywanego mikcją. Kolejnym etapem podróży jest wydalenie moczu poza organizm przez cewkę moczową, która jest końcowym odcinkiem dróg moczowych. W określonych warunkach może powstać zapalenie cewki moczowej. Jest to dosyć uciążliwy stan, który szybko kieruje pacjentów do lekarza. Jak go rozpoznać i szybko wyleczyć?

Zapalenie cewki moczowej – objawy

Lekarze wiedzą, jak rozpoznać zapalenie cewki moczowej na podstawie konstelacji charakterystycznych symptomów. Objawy zapalenia cewki moczowej pozwalają nie tylko na jej rozpoznanie, ale także na określenie jej przyczyny. Podstawowe objawy choroby obejmują:

  • dysurię – polega na odczuwaniu bólu podczas oddawania moczu;
  • wydzielinę, zwaną upławami – wydobywa się ona z cewki moczowej. Jej kolor, konsystencja oraz zapach zależą od drobnoustroju, który jest przyczyną zapalenia;
  • pieczenie cewki moczowej – nasila się w przerwach między oddawaniem moczu;
  • ból jąder – może wystąpić u niektórych mężczyzn.

Oprócz tego zewnętrzne ujście cewki moczowej może intensywnie swędzieć, a czasami cewka moczowa staje się podrażniona i szczypie. Warto zaznaczyć, że zapalenie cewki moczowej może przebiegać też bez żadnych symptomów. Nawet charakterystyczne objawy takie jak pieczenie w cewce moczowej i szczypanie cewki moczowej mogą być nieobecne.

Zapalenie cewki moczowej - objawy

Przyczyny zapalenia cewki moczowej

Zapalenie cewki moczowej to choroba o różnej etiologii. Jest najczęściej wywoływane przez drobnoustroje odpowiedzialne za choroby przenoszone drogą płciową. Może to być m.in. Chlamydia Trachomatis, drożdżak Candida albicans czy Ureaplasma Urealyticum. Przyczyny zapalenia cewki moczowej można podzielić na trzy grupy: infekcyjne, podrażnienia oraz zaburzenia hormonalne. Przedstawiamy je poniżej.

Zapalenie cewki moczowej – przyczyny infekcyjne

  • Rzeżączka: choroba bakteryjna przenoszona podczas kontaktu płciowego, która może prowadzić do poważnych komplikacji, jeśli nie jest leczona. Wywołuje ją dwoinka rzeżączki.
  • Chlamydioza: infekcja bakteryjna przenoszona drogą płciową, dlatego ryzyko zakażenia znacznie rośnie u osób aktywnych seksualnie. Może powodować przewlekłe problemy zdrowotne, w tym zapalenia narządów miednicy mniejszej. Często jest bezobjawowa.
  • Kandydoza: kiedy przyczyną zakażenia są drożdżaki z rodzaju Candida. Atakuje m.in. narządy płciowe.
  • Opryszczka wirusowa: choroba wirusowa wywoływana przez wirus opryszczki pospolitej (HSV), która może prowadzić do bolesnych pęcherzy i owrzodzeń.
  • Kiła: bakteria Treponema pallidum jest odpowiedzialna za tę chorobę, która może przebiegać w kilku stadiach i prowadzić do poważnych komplikacji zdrowotnych oddalonych w czasie nawet kilkanaście lat.
  • Rzęsistkowica: infekcja wywołana przez pierwotniaka Trichomonas vaginalis, prowadząca do stanów zapalnych i podrażnień.
Przyczyny zapalenia cewki moczowej

Podrażnienia cewki moczowej

  • Noszenie zbyt obcisłej bielizny: może prowadzić do otarć i podrażnień.
  • Stosunki płciowe: w ich trakcie cewka moczowa może zostać mechaniczne podrażniona.
  • Używanie nieodpowiednich środków higieny intymnej: niektóre produkty mogą zawierać drażniące substancje chemiczne, które wywołują podrażnienia.

Zaburzenia hormonalne

  • Menopauza: spadek poziomu estrogenów w okresie menopauzy może prowadzić do suchości i podrażnień błon śluzowych, a w konsekwencji powodować swędzenie cewki moczowej.

Bakteryjne zapalenie cewki moczowej

Bakteryjne zapalenie cewki moczowej to najczęstsza postać tej choroby. W zależności od gatunku bakterii będącej źródłem infekcji dzieli się je na rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej oraz nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

Postać rzeżączkowa jest wywołana przez bakterię Neisseria gonorrhoeae, zwaną po polsku dwoinką rzeżączki. Rzeżączka jest najczęstszą przyczyną zapalenia cewki moczowej, szczególnie w populacji osób uprawiających stosunki seksualne bez zabezpieczeń.

  • Do zakażenia dochodzi poprzez odbycie stosunku płciowego z chorą osobą. 
  • Objawy pojawiają się po 2-5 dniach i polegają najczęściej na obecności żółtozielonych upławów z cewki moczowej.
  • U kobiet oprócz zapalenia cewki moczowej może dojść do zapalenia szyjki macicy.

Nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej wywołane jest najczęściej przez bakterię Chlamydia trachomatis, która powoduje chlamydiozę. 

  • Ona również przenoszona jest drogą płciową, natomiast pierwsze objawy pojawiają się po 7-14 dniach. 
  • Upławy mają kolor białawy lub przeźroczysty i są dosyć gęste. 
  • Często pojawia się uczucie parcia na mocz oraz bólu przy jego oddawaniu. 
  • U kobiet chlamydioza może objawiać się objawami zapalenia szyjki macicy, takimi jak krwawienie z pochwy i krwawienie po stosunku płciowym.

Ważne! Choroby układu moczowego mo być wywołane na skutek infekcji bakteryjnej zapoczątkowanej przez obie wyżej wymienione bakterie jednocześnie u tej samej osoby.

Z kolei niebakteryjne zapalenie cewki moczowej zazwyczaj wywołane jest przez podrażnienie ujścia zewnętrznego cewki moczowej. Do najczęstszych przyczyn należą:

  • noszenie zbyt obcisłej bielizny,
  • stosunki płciowe (mechaniczne urazy),
  • aktywność fizyczna (np. jazda na rowerze),
  • wprowadzanie do cewki moczowej ciał obcych,
  • podrażnienie chemiczne (drażniące środki higieny osobistej).

Niebakteryjne zapalenie cewki moczowej u starszych kobiet często spowodowane jest przez menopauzę. Spadek poziomu estrogenu powoduje ścieńczenie ścian cewki moczowej, co prowadzi do jej podrażnienia. 

Bakteryjne zapalenie cewki moczowej

Wirusowe zapalenie cewki moczowej

Wirus opryszczki pospolitej (Herpes simplex virus, HSV) jest patogenem, który może wywołać wirusowe zapalenie cewki moczowej. Zazwyczaj wiąże się z silnym bólem przy oddawaniu moczu. Charakterystyczne są także owrzodzenia narządów płciowych w postaci niewielkich pęcherzyków.

Alergiczne zapalenie cewki moczowej

Alergiczne zapalenie cewki moczowej to stan zapalny wywołany reakcją alergiczną na substancje takie jak detergenty, środki higieniczne czy lateks. Objawia się dyskomfortem, pieczeniem oraz bolesnym oddawaniem moczu. Skuteczne leczenie wymaga przede wszystkim identyfikacji i unikania kontaktu alergenem. 

Grzybicze zapalenie cewki moczowej

To zapalenie powodowane jest przez drożdżaki, najczęściej z rodzaju Candida. Objawia się pieczeniem oraz swędzeniem. W jego przebiegu może pojawić się także wyciek z cewki moczowej. Leczenie grzybiczego zapalenia cewki moczowej polega na stosowaniu odpowiednich leków przeciwgrzybiczych oraz utrzymaniu odpowiedniej higieny intymnej.

Zapalenie cewki moczowej u mężczyzn – objawy

Zapalenie cewki moczowej u mężczyzn jest stanem zapalnym, który najczęściej wywołują infekcje bakteryjne, takie jak rzeżączka i chlamydioza. Według badań prawie 80% wszystkich zapaleń cewki moczowej w męskiej populacji spowodowane są przez te choroby. Objawy ogólne obejmują wówczas:

  • ból cewki moczowej u mężczyzn podczas oddawania moczu,
  • wydzielinę z cewki moczowej,
  • pieczenie cewki moczowej u mężczyzn,
  • uczucie częstego parcia na mocz,
  • bolesne wzwody i bolesność jąder,
  • zaczerwienienie w okolicy ujścia cewki moczowej.

Zapalenie cewki moczowej u kobiet – objawy

Zapalenie cewki moczowej u kobiet to powszechne schorzenie, które może powodować znaczny dyskomfort i negatywnie wpłynąć na codzienne funkcjonowanie. Jego częstość występowania w formie bezobjawowej to 75%. Pozostałe 25% przypadków przebiega z objawami zapalenia szyjki macicy lub pochwy.

Objawy, gdy występują, to przede wszystkim swędzenie oraz pieczenie cewki moczowej u kobiet, szczególnie podczas oddawania moczu. Warto pamiętać, że u starszych kobiet to menopauza jest najczęstszą przyczyną zapalenia cewki moczowej. Żeńska cewka moczowa jest krótsza niż męska, co sprawia, że ryzyko zachorowania na choroby układu moczowego u kobiet jest wyższe.

Zapalenie cewki moczowej u kobiet w ciąży

Pieczenie cewki moczowej w ciąży

Zapalenie cewki moczowej w ciąży jest problemem, który w każdym przypadku wymaga wizyty u lekarza. Często wraz z nim współwystępuje zakażenie układu moczowego m.in. zapalenie pęcherza moczowego i zmiana częstości oddawania moczu. Jest to choroba, która potencjalnie zagraża zdrowiu ciężarnej oraz płodu. Zapalenia pęcherza moczowego nie wolno lekceważyć, ponieważ może prowadzić do groźnych następstw.

Pieczenie cewki moczowej w ciąży to jeden z głównych objawów, który często skłania przyszłe mamy do konsultacji z lekarzem. Wzrost ryzyka infekcji w tym okresie wynika z licznych zmian hormonalnych oraz fizjologicznych zachodzących w organizmie kobiety. Zapalenia cewki moczowej po porodzie czy po cesarskim cięciu również nie są rzadkością, a ich przyczyną mogą być zmiany w układzie moczowym oraz zakażenie związane z porodem.

Zapalenie cewki moczowej podczas okresu

Zapalenie cewki moczowej podczas okresu jest szczególnie uciążliwe, gdyż nakłada się na już istniejący niekomfortowy czas. W czasie menstruacji zmiany hormonalne i fizjologiczne mogą zwiększać podatność na infekcje. Dbanie o odpowiednią higienę intymną, częsta zmiana środków higienicznych oraz unikanie drażniących mydeł czy płynów do kąpieli może pomóc w zmniejszeniu ryzyka wystąpienia zapalenia.

Zapalenie cewki moczowej u dziecka

Zapalenie cewki moczowej u dziecka to schorzenie, które może występować zarówno u chłopców, jak i u dziewczynek. Zapalenie cewki moczowej u chłopca objawia się pieczeniem podczas oddawania moczu, częstym parciem na mocz oraz bólem w dolnej części brzucha. Podobnie, zapalenie cewki moczowej u dziewczynki może manifestować się poprzez pieczenie i ból podczas oddawania moczu, a także częste wizyty w toalecie. Przyczynami najczęściej są infekcje bakteryjne, niewłaściwa higiena intymna lub podrażnienia mechaniczne. 

Istnieje także schorzenie zwane idiopatycznym zapaleniem cewki moczowej. U dziecka polega ono na występowaniu objawów zapalenia cewki moczowej, do których dołącza się obecność krwi w moczu, bólu odcinka lędźwiowego kręgosłupa oraz bólu krocza. W przypadku obecności takich symptomów warto zwrócić się do lekarza pediatry. Postawienie rozpoznania wymaga bowiem wykluczenia wszystkich innych możliwych przyczyn zapalenia cewki moczowej i wykonania dodatkowych badań. Leczenie polega na podawaniu leków steroidowych.

Przewlekłe zapalenie cewki moczowej

Z przewlekłym zapaleniem mamy do czynienia wówczas, gdy objawy utrzymują się przez dłuższy czas, powodując znaczny dyskomfort i wpływając na jakość życia pacjenta. Jednym z najbardziej uciążliwych symptomów jest przewlekłe pieczenie cewki moczowej, które może towarzyszyć oddawaniu moczu oraz występować w stanie spoczynku. Bardzo często ta choroba mylona jest z pęcherzem nadreaktywnym. W rzeczywistości przyczyny przewlekłego zapalenia cewki moczowej mogą być różnorodne, od podrażnień mechanicznych, aż po czynniki związane z zaburzeniami układu odpornościowego. Za prawie połowę przypadków przewlekłego zapalenia cewki moczowej odpowiedzialna jest bakteria Mycoplasma genitalium. 

Nawracające zapalenie cewki moczowej po stosunku

Zapalenie po stosunku występuje u niektórych osób po aktywności seksualnej. Charakteryzuje się wyraźnymi objawami, które obejmują pieczenie cewki moczowej po stosunku oraz dyskomfort podczas oddawania moczu. U niektórych pacjentów może występować w postaci nawracającej, co negatywnie wpływa na ich jakość życia i aktywność seksualną.

Zapalenie cewki moczowej a seks

Warto zwrócić uwagę na związek między zapaleniem cewki moczowej a seksem, ponieważ czynniki takie jak brak odpowiedniej higieny, używanie drażniących środków intymnych lub intensywność aktywności seksualnej mogą sprzyjać infekcjom. Dodatkowo niektórzy mężczyźni mogą odczuwać pieczenie cewki moczowej po wytrysku. Przeważnie jednak zapalenie po stosunku jest oznaką chorób przenoszonych drogą płciową, m.in. rzeżączki i chlamydiozy. Należy wtedy szybko wdrożyć leczenie obu osób, aby nie dochodziło do nawrotów choroby. 

Zapalenie cewki moczowej po stosunku

Pieczenie cewki moczowej po oddaniu moczu? Warto się zbadać!

Pamiętaj, że pieczenie cewki moczowej po oddaniu moczu nigdy nie powinno występować. Jednorazowy incydent nie powinien jednak niepokoić, gdyż najprawdopodobniej związany jest z podrażnieniem cewki moczowej. Jednak jeżeli pieczenie cewki moczowej po oddaniu moczu trwa i występują inne objawy, np. upławy z cewki moczowej, to należy zgłosić się do lekarza. 

Pieczenie cewki moczowej po antybiotyku

W przypadku, gdy lekarz rozpozna u Ciebie zapalenie cewki moczowej, antybiotyk jest najbardziej skuteczną formą leczenia. Przyjmuje się go jednorazowo, bądź przez kilka dni. Po jego zastosowaniu należy odczekać, aż zadziała. Najczęściej objawy powinny ustąpić do tygodnia od zakończenia terapii. Jeżeli jednak po tym czasie wciąż odczuwasz pieczenie cewki po antybiotyku, to istnieje kilka przyczyn tego stanu rzeczy:

  • bakteria jest oporna na antybiotyk,
  • przyczyną zapalenia cewki moczowej jest wirus, grzyb lub nieinfekcyjne podrażnienie,
  • przyczyną pieczenia cewki moczowej jest inna choroba i należy pogłębić diagnostykę.

W takiej sytuacji należy udać się do lekarza, aby zmodyfikował on leczenie bądź wykonał dodatkowe badania. 

Co na zapalenie cewki moczowej?

To, jak leczyć zapalenie cewki moczowej jest uzależnione od drobnoustroju, który wywołał stan zapalny, czyli inaczej: rodzaju schorzenia. W tym celu należy koniecznie udać się do lekarza. Nieleczone zapalenie cewki moczowej może bowiem spowodować powikłania, takie jak bezpłodność w przypadku mężczyzn oraz zapalenie narządów miednicy u kobiet. Dlatego też nawet jeżeli dolegliwości ustąpią, warto sprawdzić, czy ze zdrowiem wszystko jest w porządku. Czasami zapalenia cewki moczowej mogą przebiegać bezobjawowo.

Zapalenie cewki moczowej – leczenie:

  • antybiotyki w postaci doustnej, domięśniowej lub dożylnej,
  • zmiana środków higieny osobistej na mniej drażniące,
  • niesteroidowe leki przeciwzapalne,
  • dbanie o prawidłowy poziom nawodnienia.

A co na zapalenie cewki moczowej? W przypadku doraźnego łagodzenia objawów warto sięgnąć po preparaty nawilżające oraz łagodne środki przeciwzapalne.

Leki na zapalenie cewki moczowej

Leki na zapalenie cewki moczowej

Leczenie zapalenia cewki moczowej obejmuje szeroką gamę leków, zarówno na receptę, jak i dostępnych bez niej. Wybór odpowiedniego preparatu jest kluczowy dla skutecznej terapii. Leki na zapalenie cewki moczowej dobiera lekarz na podstawie wywiadu, uwzględniając charakter dolegliwości, wyniki badania przedmiotowego i ewentualnych dodatkowych badań mikrobiologicznych. Lek na zapalenie cewki moczowej musi bowiem być wycelowany przeciwko patogenowi, który go wywołał.

Zapalenie cewki moczowej – leki

  1. Antybiotyki: są podstawową i najbardziej skuteczną grupą leków w przypadku infekcji bakteryjnych. Antybiotyk na zapalenie cewki moczowej szybko eliminuje bakterie wywołujące zapalenie i przynoszą spektakularne efekty. Najczęściej wykorzystywanymi substancjami są ceftriakson, doksycyklina, azytromycyna i metronidazol. 
  2. Leki bez recepty: przy zapaleniu cewki moczowej leki bez recepty mogą pomóc. Furagina na zapalenie cewki moczowej jest jednym z popularnych środków stosowanych w łagodniejszych przypadkach. Nie zaleca się stosowania tego preparatu w monoterapii, gdyż inne antybiotyki są znacznie skuteczniejsze. Ponadto warto sięgnąć po niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) takie jak np. ibuprofen, gdy dolegliwości bólowe są bardziej nasilone.
  3. Preparaty miejscowe: co na zapalenie cewki moczowej bez recepty? Do dyspozycji są także preparaty miejscowe, wśród których można wymienić:
    • maść na zapalenie cewki moczowej, taka jak Tribiotic, może pomóc złagodzić objawy i wspierać proces gojenia.  
    • Clotrimazolum na zapalenie cewki moczowej w maści jest skuteczny w przypadku infekcji grzybiczych.
    • Octenisept na zapalenie cewki moczowej to kolejny lek, który często bywa polecany między pacjentami. Nie zaleca się jednak stosowania go na okolice cewki moczowej, gdyż jego skład jest drażniący na błony śluzowe, a skuteczność w tej chorobie niewielka. Zamiast niego lepiej przemyć okolicę intymną mydłem z odpowiednim pH.

Zapalenie cewki moczowej – do jakiego lekarza należy się zgłosić?

W pierwszej kolejności trzeba udać się do lekarza rodzinnego (pierwszego kontaktu). Dopiero w przypadku, gdy prowadzona przez niego terapia, nawet po kolejnym antybiotyku, nie przynosi efektów, to trzeba zgłosić się do lekarza urologa. Okazać się może bowiem, że należy wykonać dodatkowe badania w celu identyfikacji drobnoustroju odpowiedzialnego za infekcję. Problem może polegać na innej dolegliwości urologicznej, objawiającej się pieczeniem cewki moczowej. Z tego powodu konieczna jest w takich sytuacjach opinia specjalisty zajmującego się układem moczowym.

Domowe sposoby na zapalenie cewki moczowej

Domowe sposoby na zapalenie cewki moczowej

Zapalenie to dolegliwość, która może być uciążliwa, ale istnieją skuteczne domowe sposoby, które mogą pomóc w łagodzeniu objawów i przyspieszeniu powrotu do zdrowia. Odnoszą się one m.in. do zwiększenia ilości spożywanej wody czy stosowania ciepłych kompresów. Przedstawiamy je poniżej.

Zapalenie cewki moczowej – domowe sposoby

  • Zwiększenie ilości spożywanych płynów: picie dużej ilości wody pomaga wypłukiwać bakterie z układu moczowego, które osadzają się na ścianach cewki moczowej. Nie można jednak tą metodą pozbyć się wszystkich bakterii, gdyż wiele z nich namnaża się wewnątrz komórek lub posiada specjalne haczyki, które pozwalają im pozostać w cewce moczowej. 
  • Unikanie drażniących substancji: należy unikać produktów zawierających kofeinę, alkohol i ostre przyprawy, które mogą nasilać objawy.
  • Ciepłe kompresy: stosowanie ciepłych okładów na podbrzusze może złagodzić ból i dyskomfort.
  • Higiena intymna: regularne mycie okolic intymnych łagodnym mydłem pomaga zapobiegać infekcjom.
  • Noszenie luźnej bielizny i unikanie sztucznych materiałów: zapobiega podrażnieniom cewki moczowej.
  • Rumianek na zapalenie cewki moczowej: zawiera on związki, które mają działanie przeciwzapalne. Można przygotować napar z rumianku i używać go do przemywania okolic intymnych lub pić jako herbatę, aby złagodzić objawy.

Dla osób, które cierpią na zapalenia, często najbardziej dokuczliwe jest pieczenie cewki moczowej. Domowe sposoby, które przyczynią się do złagodzenia objawów to m.in. zioła na zapalenie cewki moczowej. Należy pamiętać, że powyższe sposoby mogą pomóc jedynie doraźnie. Leczenie domowe nie jest skuteczną formą terapii. Należy udać się do lekarza, który przepisze odpowiednie leki.

Nasiadówka na zapalenie cewki moczowej – czy to może zadziałać?

Nasiadówka to popularna metoda stosowana w celu łagodzenia objawów tej dolegliwości. Polega na siedzeniu w ciepłej wodzie z dodatkiem ziół lub soli, co może przynieść ulgę i wspomóc proces leczenia. Ciepła woda działa kojąco na podrażnione tkanki, redukując ból i pieczenie. Poprawia także krążenie krwi, co wspiera proces gojenia i zmniejsza stan zapalny. Dodanie do wody ziół takich jak rumianek czy nagietek, które mają właściwości przeciwzapalne i antyseptyczne, może zwiększyć skuteczność nasiadówek. Optymalny czas trwania nasiadówki powinien wynosić 15-20 minut. 

Nieleczone zapalenie cewki moczowej – powikłania

Nieleczone zapalenie cewki moczowej może nieść za sobą naprawdę poważne konsekwencje. Zakażenia przenoszone drogą płciową mogą być z łatwością transmitowane na kolejnych partnerów seksualnych, co naraża również ich na wystąpienie komplikacji. Nieleczone schorzenie może wywołać:

  • bezpłodność,
  • ropnie okołocewkowe,
  • zwężenia cewki moczowej,
  • choroby prącia,
  • ciążę pozamaciczną,
  • zapalenie narządów miednicy mniejszej (tylko u kobiet),
  • zespół Fitz-Hugh-Curtisa (tylko u kobiet).

Nieleczone zapalenie jest również niezwykle groźne w przypadku ciąży. Może ono prowadzić do zagrażających życiu i zdrowiu chorób płodu, dlatego każdy przypadek zapalenia cewki moczowej w ciąży powinien być skonsultowany z lekarzem.

FAQ

  1. Ile trwa zapalenie cewki moczowej?

Zależy to od przyczyny, która go wywołała. Nieleczone zapalenie może być przewlekłe.

  1. Czy zapalenie cewki moczowej jest zaraźliwe?

Zapalenie cewki moczowej wywołane przez drobnoustroje jest w większości przypadków zaraźliwe poprzez stosunki seksualne bądź używanie wspólnych ręczników. 

  1. Czy zapalenie cewki moczowej przejdzie samo?

Zapalenie cewki moczowej może przejść samo, jeżeli jest spowodowane poprzez mechaniczne podrażnienie bądź kontakt z podrażniającą substancją. 

  1. Jakie badania na zapalenie cewki moczowej wykonać?

W celu identyfikacji drobnoustroju odpowiedzialnego za zapalenie cewki moczowej po nieskuteczności antybiotykoterapii należy wykonać wymaz z cewki moczowej.

Źródła:

Young A, Toncar A, Leslie SW, et al. Urethritis. [Updated 2024 Apr 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537282/

Habak PJ, Carlson K, Griggs, Jr RP. Urinary Tract Infection in Pregnancy. [Updated 2024 Apr 20]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK537047/

Xie, J., Li, X., Lü, Y., Huang, C., Long, X., Liu, Y., Lu, H., Long, J., Chen, B., Luo, Z., & Mo, Z. (2021). Female chronic posterior urethritis is underestimated in patients with lower urinary tract symptoms. Translational andrology and urology, 10(8), 3456–3464. https://doi.org/10.21037/tau-21-550