Rak jądra – chłopaku, badaj się!

Nowotwory budzą w naszym społeczeństwie oraz naszych pacjentach spory niepokój. Nic dziwnego – nowotwory są drugą przyczyną zgonów w naszej populacji. Jeżeli chodzi o potencjał do zabijania, to choroby nowotworowe ustępują miejsca tylko chorobom układu sercowo-naczyniowego. Ponadto choroby nowotworowe są główną przyczyną zgonów w grupie 25-64 lat. Okazuje się bowiem, że w tej grupie ludzi stosunkowo młodych mają one większą skłonność do powodowania zgonu niż wspomniane choroby sercowo-naczyniowe. Banałem będzie stwierdzenie, że niektóre nowotwory występują częściej, a inne rzadziej. Niemniej jednak tytułowy rak jądra jest nowotworem występującym raczej rzadko. Co wyróżnia raka jądra spośród innych nowotworów to fakt, że występuje on przede wszystkim u młodych mężczyzn. Czym jest jednak rak jądra? Jak się go leczy? Czy jest on wyrokiem, czy też można go skutecznie leczyć? Kto powinien zwrócić uwagę na raka jądra?

Nowotwór a rak – czy to dwa synonimiczne pojęcia?

Z nowotworem i rakiem jest jak z kwadratem i prostokątem. Każdy rak to nowotwór, ale nie każdy nowotwór to rak. Na wstępie warto zaznaczyć, że w naszym organizmie oraz organach występuje po okresie dojrzewania względnie stała liczba komórek. Organizm każdego zwierzęcia, w tym człowieka, wypracował bardzo sprawny system kontroli ilości tych komórek. Kontrola ta pozwala na zapewnienie naszym tkankom funkcjonalności, a organom odpowiedniej wielkości. Niestety, kontrola ta czasami zawodzi poprzez sprawy genetyczne, niezdrowy sposób życia oraz czynniki rakotwórcze występujące w naszym pokarmie oraz środowisku. Nowotwór to choroba wywodząca się z naszych własnych tkanek, nad którymi organizm utracił kontrolę, przez co dzielą się one w nieskończoność. Nowotwory możemy podzielić na łagodne, czyli takie, które co do zasady nie przerzutowują oraz złośliwe, czyli takie, które tą zdolność mają. Raki to z kolei nowotwory złośliwe, które wywodzą się z tkanki nabłonkowej. Oznacza to więc, że każdy rak może teoretycznie dać przerzuty. Niemniej jednak niektóre nowotwory mają większą skłonność do przerzutowania, a inne mniejszą. Różne nowotwory wymagają również innego sposobu leczenia oraz wiążą się z różną szansą na wyleczenie.

Rak jądra – jakie objawy daje rak rozwijający się w jądrze?

Rak jadra jest nowotworem, który dotyka około tysiąca mężczyzn rocznie. Warto zaznaczyć, że jest najczęściej występującym nowotworem litym u młodych mężczyzn. Zazwyczaj ujawnia się on jako niebolesny guzek, który zostaje przypadkowo odkryty podczas samobadania jąder. Samobadanie należy przeprowadzić po ciepłej, wieczornej kąpieli. Koniecznym jest aby zbadać dokładnie oba jądra przesuwając wzdłuż nich palce. Zdarza się również, że guz jądra jest bolesny oraz powoduje widoczną deformacje worka mosznowego. Nierzadkie jest również uczucie pełności czy też ciężkości w mosznie. Rak jądra może tez przebiegać także jako nawracające zapalenie jądra bądź najądrzy. Warto również zaznaczyć, że pojawienie się krwi w nasieniu powinno nas skłonić do udania się do lekarza urologa.  

Kto jest szczególnie narażony na raka jądra?

Rak jądra występuje przede wszystkim u młodych mężczyzn. Rzadko zdarza się, aby wystąpił u mężczyzny po 45-50 roku życia. Do głównych czynników ryzyka raka jądra należą:

– wnętrostwo, czyli niezstąpienie się jądra – im dłużej jądro pozostawało niezstąpione, tym ryzyko raka jądra jest wyższe,

– występowanie raka jądra w rodzinie,

– wcześniejsze zachorowanie na raka jądra.

Guz w jądrze – to nie tylko rak

Raki jądra dzielimy przede wszystkim na nasieniaki oraz nienasieniaki. Znacznie rzadziej występują raki zarodkowe oraz potworniaki. Nienasieniaki są częstsze od nasieniaków i odpowiadają za 60% wszystkich raków jądra. Nasieniaki stanowią około 40% wszystkich raków jądra. Nasieniaki i nie nasieniaki różną się nie tylko nazwą, ale również sposobem leczenia oraz prognozą. Warto zaznaczyć jednak, że nie każdy wyczuwalny guz w jądrze jest nowotworem, ale każdy wyczuwalny guz wymaga badania przez lekarza specjalistę. Do innych przyczyn powstania wyczuwalnej masy w jądrze należą również torbiel najądrza, żylaki powrózka nasiennego, a także wodniak jądra. Każda z tych przypadłości wymaga odpowiedniej diagnostyki i wdrożenia odpowiedniego leczenia.

Jak lekarz stawia diagnozę oraz czy faktycznie test ciążowy pozwala wykryć raka jądra?

Diagnoza raka jądra stawiana jest przede wszystkim na podstawie badania USG. Nie wykonuje się biopsji jądra. W przypadku obrazu klinicznego oraz obrazowego konieczne jest wykonanie zabiegu orchideoktomii. Oprócz samego badania ultrasonograficznego lekarz zleca także wykonanie badań z krwi takich jak alfafetoproteina, LDH oraz βHCG. Ostatnie, βHCG, to ludzka gonadotropina kosmówkowa. Jest ona markerem charakterystycznym dla ciąży – jej stężenia rosną w pierwszych tygodniach ciąży. Ta zależność jest wykorzystywana we wspomnianych testach ciążowych, gdyż nowotwory produkują tę substancję. Nie zalecamy jednak wykonywania testów ciążowych w formie samodiagnozowania czy też samowykluczania raka jądra. Dlaczego? Niskie stężenia βHCG nie wykluczają bowiem wystąpienia raka jądra. Wysokie z kolei nie potwierdzają obecności raka jądra. βHCG ma bowiem znaczenie przede wszystkim rokownicze oraz pomaga monitorować przebieg leczenia.

Czy raka jądra można leczyć?

Rak jadra jest nowotworem, który wiąże się z dość dobrym rokowaniem. Głównym sposobem leczenia raka jądra jest orchidektomia, czyli chirurgiczne wycięcie jądra, przez dostęp pachwinowy. W zależności od typu histologicznego raka może być konieczne przeprowadzenie chemioterapii bądź radioterapii. Rak jądra wykryty na wczesnym etapie wiąże się z bardzo wysokim, bo około 90% współczynnikiem przeżyć pięcioletnich. Warto również zaznaczyć, że rak jądra nawet w przypadku wystąpienia jego przerzutów jest nowotworem potencjalnie wyleczalnym. Niemniej jednak wyższe zaawansowanie kliniczne nowotworu wiąże się z niższą szansą na przeżycie oraz nierzadko koniecznością intensyfikacji leczenia. Dlatego też tak ważne jest, aby wykryć raka jądra jak najwcześniej.

Nie wstydź się swoich jąder – dbaj o nie!

Dla wielu mężczyzn jądra oraz prącie są bardzo wstydliwym tematem. Pamiętaj jednak, że wstyd nie może sprawiać, że będziesz zwlekać z wizytą u lekarza. Dla lekarza urologa widok jąder jest niemalże codziennością.