Jeśli często w ciągu dnia odwiedzasz toaletę, a nagła potrzeba oddania moczu jest trudna do opanowania – to mogą być objawy świadczące o schorzeniach układu moczowego. Niezależnie od płci i wieku, symptomy te powodują dyskomfort i przynoszą poczucie wstydu. Z pewnością nie należy ignorować wielokrotnych wizyt w toalecie, a jedną z przyczyn może być pęcherz nadreaktywny. Czym on jest i jak się go leczy?
Spis treści
Pęcherz nadreaktywny – co to jest?
Pęcherz nadreaktywny to skrócona nazwa całej grupy dolegliwości ze strony układu moczowego – zespołu pęcherza nadreaktywnego (overeactive bladder syndrome, OBS). Zaburzenia te wynikają z nieprawidłowego funkcjonowania unerwienia układu moczowego. Uszkodzenia nerwów mogą dotyczyć rdzenia kręgowego, nieprawidłowego połączenia nerwów z mięśniami, a także zaburzeń czuciowych. Mięśnie pęcherza kurczą się nawet przy niewielkiej objętości moczu, co prowadzi do naglącego parcia na mocz. Skurcz ten jest niezależny od naszej woli, przez co pacjent traci kontrolę nad oddawaniem moczu.
Nadmierna aktywność pęcherza przejawia się w postaci:
- częstomoczu;
- nietrzymania moczu;
- naglącego parcia na mocz;
- zalegania moczu w pęcherzu po zakończonej mikcji;
- nykturii.
Zdarza się, że objawy charakterystyczne dla pęcherza nadreaktywnego towarzyszą chorobom przewlekłym, jak cukrzyca, choroba Alzheimera, choroba Parkinsona czy stwardnienie rozsiane.
Kogo to dotyczy?
Zespół pęcherza nadreaktywnego dotyka pacjentów w różnym wieku. Prawdą jest jednak to, że częstość występowania charakterystycznych dla niego objawów zwiększa się wraz z wiekiem. Pęcherz nadreaktywny występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, jednak u obu tych płci mogą pojawić się różne czynniki nasilające to schorzenie. W przypadku kobiet jest to menopauza, natomiast u mężczyzn nie bez znaczenia będzie przerost prostaty. Do pozostałych czynników nasilających objawy pęcherza nadreaktywnego należą:
– leki;
– przewlekły stres;
– brak aktywności fizycznej;
– zaparcia.
Badania w kierunku diagnostyki pęcherza nadreaktywnego
W diagnostyce zespołu pęcherza nadreaktywnego bardzo istotną rolę odgrywa wywiad lekarski przeprowadzony z pacjentem. Na podstawie zgłaszanych objawów lekarz może postawić taką diagnozę, uprzednio zlecając nieinwazyjne badania urodynamiczne. Bardzo ważna jest tzw. diagnostyka różnicowa, czyli wykluczenie innych jednostek chorobowych, mogących dawać podobne objawy.
Do badań urodynamicznych zlecanych w diagnostyce pęcherza nadreaktywnego należą:
- uroflowmetria;
- ocena zalegania moczu;
- test podpaskowy.
Poza nimi lekarz może poszerzyć diagnostykę o badania uzupełniające, jak:
- badanie ogólne moczu;
- badanie bakteriologiczne moczu (tzw. posiew moczu);
- obrazowe badania układu moczowego (np. ultrasonograficzne).
Pacjentom zaleca się również prowadzenie tzw. dzienniczka mikcji, który będzie zbiorem informacji o ilości i częstości oddawania moczu, a także towarzyszących dolegliwościach.
Pęcherz nadreaktywny – leczenie
Kompleksowe leczenie pęcherza nadreaktywnego powinno być oparte przede wszystkim na modyfikacji życia pacjenta przez wdrożenie kilku podstawowych zaleceń, jak:
- odpowiednia higiena osobista;
- ograniczenie spożywania alkoholu oraz napoi kofeinowych;
- zaprzestanie palenia papierosów;
- spożywanie odpowiedniej ilości płynów w ciągu dnia;
- dieta bogata w błonnik w celu uniknięcia zaparć;
- wprowadzenie aktywności fizycznej.
Do pozostałych metod należy leczenie farmakologiczne, metody behawioralne z wdrożeniem treningu pęcherza, zabiegi elektrostymulacji włókien nerwowych unerwiających układ moczowy. Dodatkowo, w opornych na leczenie farmakologiczne odmianach zespołu pęcherza nadreaktywnego można zastosować leczenie chirurgiczne, polegające na odnerwieniu pęcherza moczowego. Ze względu na swoją inwazyjność jest to ostateczna forma terapii.