Choroby reumatologiczne w ciąży – czy jest się czego bać?

Wiele kobiet, szczególnie młodych, planuje ciąże. Zwyczajowo przyjmuje się, że ludzka ciąża trwa dziewięć miesięcy. Fachowcy w dziedzinie położnictwa są w tej materii nieco bardziej dokładni i określają długość ciąży na 37-42 tygodnie. Do rozwiązania, czyli porodu, dochodzi zazwyczaj w okolicach 40 tygodnia ciąży. Warto zaznaczyć, że w przypadku ciąż bliźniaczych, a nawet trojaczych ciąża trwa krócej. Równocześnie wiele kobiet, również młodych, cierpi na różnego rodzaju schorzenia reumatologiczne. Czy można je pogodzić? Czy chorując na toczeń można mieć dzieci? Kiedy można planować potomstwo chorując na łuszczycę? Czy przed ciążą należy wykonać jakieś szczególne badania? Dlaczego tak ważnym jest, aby w przypadku przyjmowania niektórych leków planować ciąże z dużym wyprzedzeniem? Czy choroby reumatologiczne w ciąży wiążą się z obniżeniem płodności? Czy muszę pamiętać o czymś szczególnym w trakcie połogu?

Ciąża – długi maraton, który kończy się kolejnym maratonem

Niektórzy ginekolodzy stwierdzają, że ciąża zaczyna się w momencie połączenia się plemnika i komórki jajowej. Inni twierdzą, że ciąża rozpoczyna się w momencie zagnieżdżenia się zarodka w ścianie macicy. Rozbieżność ta wynika z faktu, że nawet 40-60% zapłodnionych komórek jajowych nie ulega zagnieżdżeniu. Niemniej jednak jest to swego rodzaju dyskusja akademicka, która zazwyczaj nie jest ważna z perspektywy przyszłej mamy. Jak już wcześniej wspomniano, ciąża trwa około 40 tygodni. Jest to czas, w którym organizm matki przechodzi liczne zmiany. Część z nich jest widoczna gołym okiem, inne wykazywane są podczas badań laboratoryjnych. Co zmienia się w ciele kobiety będącej w ciąży? Niemalże wszystko. Główne zmiany dotyczą jednak układów:

– krążenia – dochodzi do zwiększenia się objętości krwi w ciele kobiety, niestety często zdarza się, że produkcja elementów morfotycznych krwi (czyli krwinek) nie nadąża za zwiększaniem się objętości krwi, przyspiesza się również akcja serca,

– oddechowego – zwiększa się ilość oddechów, stają się one nieco głębsze,

– moczowo-płciowego – dochodzi do wzrostu wydzielania moczu, w późniejszym okresie ciąży rozwijający się płód uciska pęcherz moczowy co sprawia, że jego objętość jest dużo mniejsza,

– pokarmowego – kobiety w ciąży częściej skarżą się na zaparcia.

Do innych, widocznych objawów ciąży należy zaprzestanie miesiączkowania, przebarwienie się linii pośrodkowej brzucha oraz zwiększenie obwodu brzucha.

Czy jeżeli leczę się u reumatologa to mogę mieć dzieci?

Tak. Chorowanie na choroby reumatologiczne nie jest przeciwwskazaniem do posiadania potomstwa. Niemniej jednak pacjentki chorujące na toczeń, łuszczycę czy też zespół antyfosfolipidowy wymagają stałej kontroli oraz nierzadko przyjmowania pewnych leków już przed ciążą. Pamiętaj, że jeżeli planujesz potomstwo – poinformuj o tym lekarza prowadzącego. Dlaczego? Niektóre leki stosowane w reumatologii mogą mieć działanie teratogenne. Oznacza to tyle, że mogą one uszkadzać płód. Warto również zaznaczyć, że niektóre z tych leków mają dość długi okres, w którym są wykrywalne w naszej krwi. Tym samym często trzeba odstawić dany lek na kilka miesięcy przed zajściem w ciąże. Pamiętaj jednak, aby nie robić tego samodzielnie. Samodzielne odstawienie leków może spowodować nawrót choroby, a także zmniejszyć szanse na urodzenie zdrowego potomstwa. Tym samym bardzo ważnym jest, aby szczerze porozmawiać z lekarzem prowadzącym na temat posiadania potomstwa, aby zapewnić mu jak najlepszą szansę na rozwój.

Choruje na reumatoidalne zapalenie stawów i chcę zajść w ciąże – co zrobić

Reumatoidalne zapalenie stawów jest tą chorobą, której objawy w trakcie ciąży zazwyczaj łagodnieją lub zupełnie ustępują. Dlaczego tak się dzieje? Ciąża jest stanem, w którym aktywność naszego układu odpornościowego naturalnie maleje. Prowadzi to też do załagodzenia objawów tej choroby autoimmunologicznej. Ten naturalny efekt pozwala często na odstawienie leków reumatoidalnych na okres trwania ciąży. Niestety, efektu tego nie obserwuje się nawet u jednej czwartej chorych na reumatoidalne zapalenie stawów. Niemniej jednak po ciąży nierzadko nawracają – ciąża nie jest metodą leczenia reumatoidalnego zapalenia stawów. Należy zaznaczyć, że nie wykazano, aby ciąże chorych na RZS były bardziej zagrożone i obarczone wyższym ryzykiem powikłań.

Toczeń rumieniowaty układowy – jedna z najczęstszych chorób reumatologicznych kobiet w ciąży

Toczeń rumieniowaty układowy to przewlekła, autoimmunologiczna choroba dotykająca niemalże każdej części naszego organizmu. Niestety, inaczej niż w przypadku RZS, toczeń rumieniowaty układowy wiąże się z większą ilością niepowodzeń położniczych. Nawet jedna trzecia pacjentek z toczniem rodzi przed ustalonym wcześniej terminem. Pacjentki z toczniem częściej rozwijają nadciśnienie w ciąży oraz stanu przedrzucawkowego. Wykazano również, że ciąża może być przyczyną zaostrzeń w toczniu. Niemniej jednak ryzyko wystąpienia takich zaostrzeń u pacjentki, która są dobrze leczona, jest stosunkowo niewysokie.

Czy chorując reumatologicznie powinnam szczególnie uważać na ewentualną ciąże?

Czy moje dzieci mogą być zdrowe, jeżeli ja choruje?

Tak. Choć powikłania okołociążowe i okołoporodowe w przypadku tocznia czy innych chorób reumatologicznych są częstsze, to dzieci matek chorych na te choroby są zazwyczaj perfekcyjnie zdrowe. Mają one co prawda wyższe ryzyko rozwinięcia chorób reumatologicznych w przyszłości.  Pamiętaj, że choroby reumatologiczne nie są przeciwwskazaniem do ciąży. Niemniej jednak przed zajściem w ciążę należy porozmawiać na ten temat z lekarzem prowadzącym. W przypadku chorowania na choroby reumatologiczne decyzja o ciąży powinna zostać podjęta ze sporym wyprzedzeniem zajścia w ciąży, co pozwoli na odpowiednie dobranie leków oraz prawidłowe zaleczenie choroby podstawowej.