Wyglądają jak duże fasolki, znajdują się po obu stronach naszych lędźwi oraz mimo stosunkowo małych rozmiarów pełnią wielkie funkcje. Mowa o nerkach, będących obiektem zainteresowań zarówno nefrologów jak i urologów. Naturalnie nerki nie są wyczuwalne przez powłoki ciała, nie bolą oraz nie dają o sobie znać. Niemniej jednak można je uwidocznić za pomocą podstawowego badania ultrasonograficznego. Te parzyste organy odpowiadają za cały szereg funkcji naszego organizmu. Choroby nerek przebiegają nierzadko skrycie, a o niewydolności nerek dowiadujemy się na samym końcu choroby. Po co człowiekowi nerki? Jaka są funkcje nerek? Dlaczego wycięcie jednej nerki u większości z nas nie prowadzi do znaczącego pogorszenia się funkcji naszego organizmu? Temat nerek, szczególnie w perspektywie urologicznej będziemy poruszać jeszcze wielokrotnie.
Spis treści
Czym jest nerka?
Nerka jest to parzysty narząd, który znajduje się zaotrzewnowo – położona jest w naszej jamie brzusznej. Nerka lewa jest położona nieco wyżej od nerki prawej. Wynika to z faktu, że nerka prawa znajduje się pod wątrobą, która niejako wypycha ją ku dołowi. Pojedyncza nerka waży stosunkowo niedużo, bo około 120-200 gramów. Jej długość waha się pomiędzy 10 a 12 centymetrami. Jest więc to narząd stosunkowo mały oraz niepozorny. Z każdej nerki wychodzi po jednym moczowodzie, który odprowadza mocz do pęcherza moczowego. Zdarza się, że u niektórych z nas z nerki odchodzi więcej niż jeden moczowód. O ile nie “zaplata” się z inną strukturą czy też nie odchodzi zbyt wysoko od nerki takie zdwojenie moczowodu nie daje zazwyczaj żadnych objawów. Zdarza się również, że u niektórych z nas rozwijają się trzy nerki. Do takiej sytuacji dochodzi zazwyczaj w wyniku podziału jednej z nerek w czasie życia płodowego. Taka sytuacja również pozostaje zazwyczaj bezobjawowa o ile mocz prawidłowo odpływa z nerki. Nerka charakteryzuje się także ciemnobrunatnym zabarwieniem. Wynika ono z wysokiej zawartości krwi w tym organie.
Mała narząd- trzy duże funkcje nerek
Rola nerek w naszym organizmie jest nie do przecenienia. Nerki odpowiadają za:
- regulację objętości naszej krwi oraz stężenia jonów takich jak sód oraz potas,
- oczyszczanie organizmu ze szkodliwych produktów przemiany materii,
- produkcję hormonów takich jak erytropoetyna oraz udział w przemianach witaminy D.
Z pewnością już widzisz, jak wiele ważnych zadań do spełnienia ma nerka. Tym samym choroby nerek dotykają całego organizmu, choć często pozostają niewykryte przez długi czas. Bez tych funkcji organizm nie może funkcjonować. Tak więc, aby żyć, trzeba mieć przynajmniej jedną nerkę.
Nerka – produkcja moczu a tym samym regulacja objętości naszej krwi
Choć oddajemy mocz wiele razy w ciągu dnia, to nie myślimy przecież skąd się bierze. Wiele osób uważa, że mocz bierze się z wody, którą wypijamy i jest produkowany na tej samej zasadzie co stolec. Nasz układ moczowo-płciowy nie przypomina jednak rury jak nasz układ pokarmowy. Mocz jest bowiem produkowany z krwi. Płyny, które spożywamy w dużej mierze przechodzą jako czysta woda do naszej krwi. Przez naszą nerkę każdej minuty przepływa spora ilość krwi, która ulega filtracji. Tym samym woda znajdująca się w naszej krwi zostaje zamieniona w mocz. Dzięki temu nasza nerka może sprawnie kontrolować objętość naszej krwi. Kiedy mamy dużą objętość krwi to nasza nerka swobodnie wydala nadmiar wody z tejże krwi. W toalecie obserwujemy wtedy jasny mocz. Z kolei kiedy pijemy mało, pocimy się lub mamy biegunkę, to nasza nerka zaczyna zagęszczać mocz. Obserwujemy wtedy zdecydowanie ciemniejszy mocz. Regulacja objętości krwi pozwala także na sprawne kontrolowanie naszego ciśnienia.
Nerka – kontroluje stężenia jonów w naszej krwi
Potas, sód, wapń oraz magnez odpowiadają za cały szereg reakcji w naszym organizmie. Niemniej jednak kluczowe jest utrzymywanie ściśle określonych stężeń w naszej krwi. Z pomocą przychodzi tutaj nerka, która za sprawą swoich procesów regulacyjnych pozwala na zachowanie odpowiedniego poziomu tych jonów. Nasza nerka potrafi zarówno wydalać nadmiar jonów jak i je gromadzić.
Nerka – oczyszczanie organizmu z toksyn
Wiele osób wydaje majątek na magiczne środki, które mają na celu oczyszczenie naszego organizmu z toksyn. Zupełnie niepotrzebnie. Nasz organizm wyposażył nas w świetnego oczyszczacza z toksyn – nasze nerki. Filtrowanie krwi to jedna z kluczowych funkcji nerek. Większość szkodliwych produktów przemiany materii zostaje wydalonych z moczem. Pozwalają one na pozbywanie się substancji takich jak mocznik. Niewydolność nerek objawia się nagromadzeniem ubocznych produktów przemian azotowych w naszym organizmie, gdyż zaburzone zostają funkcje nerek.
Nerka – rola hormonalna
Mało osób wie, że nasza nerka pełni także ważną rolę w naszym układzie hormonalnym. Nerka odpowiada za produkcję erytropoetyny. Erytropoetyna pobudza nasz szpik kostny do produkcji czerwonych krwinek. Dzięki temu stężenia naszej hemoglobiny pozostają na odpowiednim poziomie, a tym samym pozwalają naszemu organizmowi na sprawne funkcjonowanie. Wewnątrzwydzielniczą funkcję nerek widzimy szczególnie w przypadku przewlekłej niewydolności nerek, która objawia się anemią. Nerki odgrywają również kluczową rolę w przemianach witaminy D.
Nerka – problem zarówno dla urologa jak i nefrologa
Nerka jest obiektem zainteresowań dla lekarzy dwóch specjalności – zarówno nefrologów, jak i urologów. Wynika to z faktu, że nerki dotykają zarówno choroby, które leczy się lekami, jak i choroby, które wymagają interwencji chirurgicznej. O ile nefrolodzy skupiają się na leczeniu medykamentami chorób jak przewlekła niewydolność nerek, kłębuszkowe zapalenia nerek czy też cukrzycowa choroba nerek, o tyle urolodzy leczą dolegliwości takie jak rak nerki czy kamica nerkowa. Urolodzy dokonują zazwyczaj chirurgicznych interwencji w obrębie nerki. Funkcje nerek są skomplikowane, a czasami konieczne jest jej wycięcie. Jak to możliwe, że niektórzy z nas żyją z jedną nerką? Nasz organizm wyposażył nas w dość spory zapas nefronów, czyli komórek nerkowych. Okazuje się, że do funkcjonowania wystarcza zazwyczaj połowa jednej nerki. Niemniej jednak zawsze dąży się do maksymalnego oszczędzenia miąższu nerki.